Page 152 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
7 TÜRKİYE'NİN DIŞ POLİTİKASI

1990’ların ilk yarısında yaşanan gerginlik, sonraki dönemde yerini iş birliğine bırakmıştır. 2000’li
yıllarda Türk-Rus ilişkileri hızlı bir yakınlaşma sürecine girmiş ve ilişkiler “stratejik ortaklık” boyutu ka-
zanmıştır.
Türkiye ile Rusya arasında siyasi ilişkilerin hızla gelişmesi ile ekonomik alanda da iş birliği artmış-
tır. İnşaat sektörü ve tüketim malları konusunda Rus piyasasında büyük bir pazar edinen Türkiye, diğer
taraftan da Rusya’dan doğal gaz başta olmak üzere silah sanayisi alanında ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
Bu çerçevede, 17 Kasım 2005’te “Mavi Akım Projesi” ile Rus doğal gazı Samsun’a ulaştırılmıştır.

9. Türkiye-Kafkas Ülkeleri İlişkileri
Türkiye, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Kafkasya’da kurulan üç yeni devlet ile komşu
olmuştur. Türkiye, yeni komşularından Azerbaycan ve Gürcistan ile sürekli gelişen bir komşuluk ilişkisi
sürdürürken Ermenistan ile ilişkilerinde 1915 olayları ile ilgili iddialar nedeniyle gerginlikler yaşamaktadır.
Orta Asya’ya giden yollar üzerinde bir köprü olması ve ortak bir tarihe sahip olunması nedeniyle
1991’de bağımsızlığını ilan ettiğinde Azerbaycan’ı tanıyan ilk ülke Türkiye olmuştur. Türkiye, Karabağ
sorununda da Azerbaycan’a büyük destek vermiş, Azerbaycan da Kıbrıs Sorunu ve Ermenilerin 1915
olayları ile ilgili iddiaları gibi meselelerde daima Türkiye’yi desteklemiştir.
Türkiye-Azerbaycan ilişkileri ekonomik alanda da gelişme kaydetmektedir. Bu doğrultuda, Hazar
enerji kaynaklarının dünya piyasalarına ulaştırılması konusunda alınan mesafeler, Türkiye-Azerbaycan
ilişkilerinin daha sağlam bir zemine oturmasını sağlamıştır.

Harita 7.8 Bakü-Tif is-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı

Boru hattı projeleri içinde ilk hizmete giren proje, Azerbaycan petrolünü Gürcistan üzerinden
Türkiye’nin Akdeniz kıyılarına taşıyan Bakü-Tif is-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı’dır (BTC) (Harita 7.8).
Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye arasında imzalanan bir antlaşma ile BTC’nin yapımına 2002 yılında
başlanmış, proje 2005 yılında tamamlanmıştır. “XXI. yüzyılın ipek yolu’’ olarak da adlandırılan BTC, Tür-
kiye için ekonomik açıdan olduğu kadar siyasi açıdan da büyük önem taşımaktadır. BTC ile Türkiye’nin
jeopolitik önemi artmış, ülkemiz Avrasya enerji koridorunun kilit ülkesi hâline gelmiştir. BTC aynı zaman-
da, Güney Kafkasya’yı ve Orta Asya’yı Türkiye’ye ve buradan Batı pazarlarına bağlayacak olan “Doğu-
Batı Enerji Koridoru”nun tamamlanmasında önemli bir aşamadır.
BTC ile paralel geliştirilen ve aynı koridoru kullanacak olan diğer bir boru hattı projesi ise Güney
Kafkasya Doğal Gaz Boru Hattı’dır (GKB). Bu proje ile Şah Denizi sahasında üretilen Azerbaycan doğal
gazının Gürcistan ve Türkiye üzerinden dünyaya açılması hedef enmektedir. Türkiye, ayrıca Türkmenis-
tan doğal gazını Ankara üzerinden Avrupa’ya taşıyacak olan Trans-Hazar Boru Hattı ya da diğer ismiyle
Hazar Geçişli Doğal Gaz Boru Hattı Projesi’nin hayata geçirilmesi için de çalışmalar yapmaktadır. Tür-
kiye’nin enerji güvenliğini sağlayacak olan bu proje, aynı zamanda Avrupa enerji güvenliği açısından
Türkiye’nin değerini artıracaktır.

152