Page 30 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
2 ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE AKTÖRLER VE AKTÖRLERİN İLİŞKİ TÜRLERİ

B. AKTÖRLERİN İLİŞKİ TÜRLERİ

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

1. Günümüz dünyasında uluslararası ilişkiler alanında aktörlerin ilişki türleri sizce nelerdir?
ANAHTAR SÖZCÜKLER

caydırma, çatışma, güvenlik ikilemi, iş birliği, müzakere, tehdit, tırmanma

Uluslararası sistemde yer alan aktörler, birbirleriyle “çatışma” ya da “iş birliği” olmak üzere iki
şekilde ilişki kurmaktadırlar.

1. Çatışma Türleri ve Çözüm Yolları
Çatışma, uluslararası aktörler arasındaki uzlaşmaz çıkarlar nedeniyle doğan anlaşmazlıkları ifade
eder. Uluslararası aktörler, çatışmacı bir tutum sergilediklerinde aralarında bir gerilim yaşanır ve bazen
bu gerilimle başlayan anlaşmazlıklar uzlaşı ile çözülebilir. Taraf arın geri adım atmadığı ve kendi çıkarları
doğrultusunda ısrarcı oldukları en son aşamada ise şiddetin ve gücün kullanıldığı savaşlara dönüşebilir.
Uluslararası çatışmaların belli başlı nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
İhtiyaçların sonsuz; kaynakların kısıtlı olması,
Ya hep ya hiç tutumu (bencil insan doğası),
Silahlanma yarışı,
Uluslararası sistemin anarşik yapısı,
Etnik milliyetçilik,
Otoriter rejimler,
İdeolojik, dinsel ya da etnik farklılıklardır.
Çatışma aşamaları tırmanma, caydırma ve savaştır.
Tırmanma: Herhangi bir tarafın güvenlik ve hayati çıkarlarının tehdit edildiği algısıyla başlar.
Caydırma: Potansiyel gücün karşı tarafı vazgeçirmek için kullanılmasına denir.
Savaş: İsteklerin karşı tarafa zorla kabul ettirilmesi için başvurulan şiddet yöntemidir.

Görsel 2.3 Görsel 2.4
Askerî güç, caydırıcılık açısından etkilidir.
Tırmanma, karar vericiler tarafından bilinçli bir şekilde tercih edilen bir yöntemdir. Burada amaç
genellikle karşı tarafa gücünü göstererek kendi isteklerini kabul ettirmektir. Bu yolla çatışmanın kontrol
altına alınması sağlanabilir.
Taraf ardan biri yaptığı bu güç gösterisi ile diğerini uzlaşmaya ikna edebilmişse “caydırma” yön-
temini başarıyla kullanmış demektir. Çünkü hedefteki ülkenin davranışını savaşa başvurmadan akılcı
yöntemlerle değiştirebilmiştir. Devletler arasında kullanılan stratejik yöntemlerden biri olan caydırmanın
başarıya ulaşmasında önem taşıyan bazı etkenler vardır. Öncelikle karşı taraf diğer tarafın gerektiğinde
güç kullanmaktan çekinmeyeceğine inanmalıdır (Görsel 2.3, 2.4). İki tarafın güçlerinin farklılığı konusun-

30