Page 59 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
DIŞ POLİTİKA 4

ETKİNLİK

Demokratik olan ve olmayan ülkelerde kararların nasıl alındığını canlandırmak için sınıf iki gruba
ayrılır. Birinci grup, demokratik bir ülkede dış politika konusunda nasıl karar alındığını örnek bir olay
ile canlandırır. İkinci grup da demokratik olmayan bir ülkede dış politikada nasıl karar alındığını örnek
bir olay ile canlandırır.
İki farklı yönetim şeklinin temel özellikleri maddeler hâlinde tahtaya yazılır. Ortak ve ayrılan özellikler
sınıfça belirlenir.
3. Karar Verme Sürecini Etkileyen İç Etkenler
a. Devlet ve Hükûmet Yapısı
Dış politikanın belirlenmesinde devletlerin yönetim şekilleri ve yürürlükteki siyasal sistemleri son
derece önemlidir. Ülkenin federal, konfederal ya da üniter bir yapıya sahip oluşuna göre dış politika
farklılıklar gösterebilir. Öte yandan demokratik ve otoriter rejimlerde de dış politika uygulamaları belirgin
bir biçimde farklılaşabilir.
Seçimlere dayalı ve çok partili demokratik sistemlerde devletin örgütlenme biçimi, çıkar grupları,
kitle iletişim araçları ile kamuoyunun yönetim süreçlerine katılımına izin verilmesi, dış politikanın olu-
şumunda etkili olmaktadır (Görsel 4.20). Halka karşı siyasal sorumluluğu olan hükûmetler, kamuoyu
baskısı nedeniyle dış politika kararlarını belirlerken ulusal çıkarlar ile halkın istekleri arasında bir denge
kurmaya çalışırlar.
Demokratik olmayan sistemlerde ise bireysel özgürlükler sınırlıdır ve mutlak itaat esastır. Bu
tür sistemler, uluslararası kuruluşlarda yer almak istemezler ve genellikle dışarıya kapalı bir yönetim
anlayışına sahiptirler. Ülkenin dış politika dâhil bütün kararları baskıcı bir kişi ya da grup tarafından alınır
ve halkın karar alma sürecine katılımı söz konusu değildir.

Görsel 4.20 TBMM Genel Kurulu

b. Bürokrasi
Dış politikaya yönelik icra yetkisi, dış işleri bakanlıklarında olsa da alınan kararların niteliği gereği
sadece bakanlık çalışanları değil konuyla ilgili diğer kurum ve kuruluş temsilcileri de süreç içerisinde yer
almaktadır.
Askerî ve sivil bürokratlar, karar alma sürecinde karar vericilere topladıkları bilgileri sunarak süreci
etkilerler. Dış politikanın genel çerçevesi hükûmet tarafından belirlense de bürokrasi içinde yer alan dip-
lomatlar, gündelik ve rutin dış politika konularında kararlar alabilirler. Bu nedenle hükûmetler tarafından

59