Page 67 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
DIŞ POLİTİKA 4

Gelişmekte olan ülkelerde, alınan dış sermayenin ekonomik kalkınma üzerinde olumlu etki yapa-
bilmesi için alınan kredinin üretim ve istihdamı artırıcı yönde kullanılması gerekmektedir.
Teknik Yardımlar: Genellikle bilgi paylaşımı ve teknoloji transferi şeklinde gerçekleşir. Az geliş-
miş ülkelerin elemanlarının eğitimi ve projelere danışmanlık hizmeti gibi konularda olup maliyeti düşük-
tür. Bu yardımlar ayrıca BM çatısı altında bulunan çeşitli uzmanlık kuruluşları tarafından tarım, eğitim,
halk sağlığı gibi konularda verilmektedir.
İnsani Yardımlar: Dış yardımlar içinde en az yer tutan yardım türüdür ve siyasal amaç taşımaz.
Genellikle hibe şeklinde verilir. Bu yardımlar daha çok deprem, sel, açlık, kuraklık ve salgın hastalık gibi
durumlarda yapılır.
Dış yardımda bulunan ülkeler yardımları belirli amaçlar için vermekte, dış yardım alan ülkeler de
bu yardımı bazen sınırlı da olsa belirli amaçlar için kullanmaktadır.

Yardımda bulunan ülkelerin amaçları incelendiğinde şunlar göze çarpmaktadır:
İnsani yükümlülükleri yerine getirme
Ekonomik kazanç beklentisi
Ulusal güvenliğini sağlama alma
Saygınlığı artırma
Yardım alan ülkede siyasi istikrar sağlama
Yardım alan ülkenin iç ve dış politikasını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirme
İttifak üyesi olmayan bir ülkeyi kendine yaklaştırma
Devletler arası yardımlar ile bazen yukarıdaki amaçların birden fazlası aynı anda gerçekleşebil-
mektedir. Yardım programları konusunda ülkelerin bakış ve beklentileri farklı olabilmektedir.

Ülkeler dış yardımları, şu amaçlar için almaktadır:
Kalkınma projelerini gerçekleştirmek
Dış borç geri ödemelerinde zorlanmamak
İç istikrarlarını sağlamak
Silahlı kuvvetlerini modernize etmek
Ulusal dış güvenliklerini sağlamak
Ülkeler daha çok kalkınma projeleri için dış yardım almaktadır. Ancak yerli sermaye ve yetişmiş
elemanlar yeterli değilse bu yardımlar pek yararlı olmamaktadır. Japonya, Tayvan gibi çok az ülke bun-
dan yarar sağlamıştır.
Günümüzde az gelişmiş ülkeler, ihtiyaçları olan kredi veya yardımları alabilmek için gelişmiş ül-
kelere ya da uluslararası kuruluşlara (IMF veya Dünya Bankası gibi) başvurmaktadır. Bu da ülkeleri tek
taraf ı bağımlılığa götürmektedir. Bu bağımlılık, kredi veren ya da yardımda bulunan ülkelere, bu ilişkiyi
başka amaçlara yönlendirme imkânı sunmaktadır.
Sovyetler Birliği; Asya, Afrika ve Latin Amerika’da birçok ülkeye siyasal amaçlı ekonomik yardım-
lar yapmış, ayrıca Mısır’da Nil üzerindeki Assuan Barajı’nın yapımına destek olmuştur (Görsel 4.27). Çin
daha çok Asya ve Afrika ülkelerine yardımda bulunmuş, Balkanlarda Arnavutluk ile ilgilenmiş, sınır kom-

Görsel 4.27 Dünyanın büyük barajlarından olan Mısır’daki Assuan (Asvan) Barajı
1970 yılında Nil Nehri üzerinde yapılmıştır.

67