Page 77 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
ULUSLARARASI ÖRGÜTLER 5

AGİT (Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı)
Soğuk Savaş Dönemi’ndeki Avrupa’nın bölünmüşlüğüne son vermek amacıyla başlatılan görüş-
meler sonucunda 1975 yılında AGİK (Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı) oluşturulmuştur. Bu gö-
rüşmeler, 1 Ağustos 1975’te Helsinki Nihai Senedi’nin 33 Avrupa ülkesi ile ABD ve Kanada temsilcileri
tarafından imzalanmasıyla sonuçlanmıştır.
20 yıl süren esnek yapılı konferans süreci, 1994 yılındaki Budapeşte Zirvesi ile Ocak 1995’ten
itibaren kalıcı bir yapıya dönüşmüş ve AGİT (Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı) adını almıştır.
SSCB’nin parçalanması ve Doğu Avrupa’daki demokratikleşme hareketlerinin başladığı 1989’dan
itibaren AGİT toplantılarında Soğuk Savaş Dönemi’nin çatışma ve sürtüşmelerinin yerini önemli ölçüde iş
birliği, barış, istikrar ve kalkınma çabaları almıştır (Görsel 5.6). Türkiye, AGİT’in kurucu üyelerinden biridir.

Görsel 5.6 Astana’daki AGİT toplantısı, Ekim 2010

Aklınızda Bulunsun

AGİT’in yapt rımı olmamakla birlikte teşkilata üye ülkelerin antlaşma maddelerine uyup uymadığını de-
netleme organları vardır. Üyeler eşit statüdedir. Kararlar oy birliği ile alınır.
AGİT, siyasi, askerî, ekonomik, çevresel vb. konularla ilgilenmektedir. Bu bağlamda teşkilat, güvenlikle
ilgili silahsızlanma, güvenlik inşası önlemleri, insan hakları, azınlıklar, demokrat kleşme ve çevre gibi pek
çok konuyla ilgili faaliyetler yürütmektedir.
AGİT’in (1975-1995) önemli çalışmalarından biri de Avrupa’da Konvansiyonel Kuvvetlerin Sınırlandırıl-
ması Görüşmeleri ve ardından Avrupa Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması’nın (AKKA) imzalan-
masıdır. 21 Kasım 1990 tarihli bu Antlaşma; Türkiye’ye askerî yönden, strateji ve güvenlik yönünden
avantaj sağlayan bir Antlaşma'dır. AGİT’in (1995) faaliyetleri içerisinde yer alan silahsızlanma konusu,
Türkiye’yi yakından ilgilendirmekte ve AKKA’nın uygulanması Türkiye için büyük önem taşımaktadır.

77