Page 97 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
ULUSLARARASI SORUNLAR 6

Günümüzde uluslararası ilişkilerde yenilenemeyen enerji kaynaklarından olan kömür, özellikle
doğal gaz ve petrol rezervleri ön plana çıkmıştır. Bu rezervlerin yakın bir dönemde tükenecek olması,
birçok uluslararası sorunu ortaya çıkaracaktır. Petrol ve doğal gazın öneminin giderek artacağı ancak
alternatif enerji kaynakları olarak yenilenebilir enerji kaynakları ve nükleer enerjiye ağırlık verileceği
tahmin edilmektedir.
Petrol rezervine sahip ülkeler ile petrole ihtiyaç duyan ülkelerin farklı olması, petrol sorununun
ortaya çıkmasının nedenidir. Mevcut enerji kaynaklarının üretimi yanında yeni rezervlerin bulunması
ve paylaşımı da uluslararası ilişkiler ile dengeleri etkilemektedir. Bazı kaynakların nispeten azalması
ve bunların ülkeler arasındaki paylaşımı, anlaşmazlıklara sebep olmakta ve güvenliği tehdit etmektedir.
Ancak devletlerin iş birliği yaparak azalan kaynakları verimli kullanmaya çalıştıkları girişimlerin sayısı da
oldukça fazladır.
Enerji kadar hatta belki ondan daha önemli bir konu da su kaynaklarıdır. Birleşmiş Milletlerin yap-
tığı araştırmalara göre dünya nüfusunun 2/7’si su kıtlığı ile karşı karşıya bulunmakta ve iyimser bir tah-
minle 2050 yılında her dört kişiden birinin yeterli içme suyuna ulaşamayacağı tahmin edilmektedir. Su
kıtlığı, beraberinde pek çok başka sorunu getirdiğinden su kaynaklarının paylaşımı sorunu, dış politika
karar vericileri için öncelikli bir konu hâline gelmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin yüzde 60’ının
yaşadığı su kıtlığı, küresel çözüm bekleyen acil uluslararası sorunların başında gelmektedir.

Bilgi Kutusu

KUZEY KUTBU İÇİN KIYASIYA REKABET
Kuzey Kutup Denizi’ne kıyısı olan Rusya, Kanada,
Amerika Birleşik Devletleri, Danimarka ve Norveç,
Moskova’da düzenlenen konferansta bölge üze-
rindeki işletme haklarını görüşüyor. Bölgenin çeki-
ciliğini ise kutuptaki petrol ve doğal gaz rezervleri
art rıyor.
Buzulların erimesiyle birlikte doğal gaz ve pet-
rol arama çıkarma maliyetlerinin azalacak olma-
sı, bölgeyi daha çekici bir hâle get riyor. Bugüne
kadar çalışmalara milyarlarca dolar harcayan bu
ülkeler, bölgenin işletme haklarını almak için kı-
yasıya rekabet ediyor. Birleşmiş Milletler Deniz
Hukuku Sözleşmesi, ülkelerin sınırları etraf ndaki
200 millik deniz alanında araşt rma, avlanma ve
maden işletme gibi çalışmalar yürütebilmesine
imkân sağlıyor.
Ülkelere, araşt rma faaliyetleri yürütecekleri deniz
alanının kendi ana karalarına bağlı olduğunu ispat
etmeleri hâlinde de bu alanı aşma olanağı tanını-
yor. Ancak bir milyon kilometrekareden büyük bir
alana yayılan deniz yatağının nasıl paylaşılacağı
konusunda uzlaşamayan bu 5 ülkenin temsilcile-
ri, Moskova’daki toplant da da henüz bir anlaşma Görsel 6.10 Kuzey Buz Denizi
sağlayamadılar.
“www.trt.net.tr. 23.09.2010”

b. Açlık ve Yoksullukla İlgili Sorunlar
Açlık, bir canlının hayatını devam ettirmek için gerekli olan gıdayı alamaması, yaşam fonksiyon-
larının tehlikeye girmesi ve yaşamını kaybedecek duruma gelmesini ifade etmektedir. Açlığın sebepleri;
Doğal afetler sonucu ortaya çıkan sebepler,
Üretim ve tüketim eşitsizliği,
Savaşlar ve iç karışıklıklar,

97