Page 102 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
6 ULUSLARARASI SORUNLAR

ETKİNLİK

1. Altı Gün Savaşı’na katılan devletlerin isimlerini bulunuz.
2. Aşağıdaki Harita 6.4'ü inceleyerek Yahudi göçlerinin, bölgenin siyasi yapısı üzerinde meydana
getirdiği değişiklikleri değerlendiriniz.
BM Taksim Planı
1946 1947 1949-67 2008
Lübnan Lübnan Lübnan Lübnan
Suriye Suriye Suriye Suriye
Suriye
Haifa Haifa Haifa Haifa
Akdeniz Akdeniz Akdeniz
Akdeniz
Nablus Nablus Nablus Nablus
TELAVIV TELAVIV TELAVIV TELAVIV
Ramallah Ramallah Ramallah Ramallah
Daresselaam Daresselaam Ürdün Daresselaam Daresselaam Ürdün
Ürdün
Gaza Ürdün Gaza Gaza Ürdün Gaza
Filistin İsrail İsrail
İsrail

Mısır Mısır Mısır Mısır
0 100 200 km
İsrail Filistin 1946’dan 2008’e kadar İsrail topraklarının genişlemesi
Harita 6.4 Filistin’in işgal süreci
BM, AB, ABD ve Rusya Federasyonu tarafından Nisan 2002’de, bölgede huzur ve güven için-
de yan yana yaşayacak iki devletin kurulması amacıyla “Yol Haritası” adı altında yeni bir çözüm planı
oluşturulmuşsa da sorununa kalıcı bir çözüm getirilememiş, egemen bir Filistin Devleti’nin kurulmasını
sağlayamamıştır. 2009 yılında İsrail tarafından gerçekleştirilen Gazze saldırısı yüzlerce Filistinlinin ölü-
müne, binlercesinin evsiz kalmasına yol açmıştır. İsrail’in Gazze’de orantısız güç kullanarak savaş suçu
işlediğini belirten Goldstone Raporu, BM Genel Kurulunda kabul edilmiştir.
Kudüs’ün statüsü: 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı’nda o zamana kadar Ürdün’ün kontrolü altında
bulunan Doğu Kudüs, İsrail tarafından işgal edilmiştir. İsrail parlamentosu 1980’de Kudüs’ün tamamını
“bölünmez ebedi başkent” ilan etmiş, bu karar Birleşmiş Milletler tarafından tanınmadığı gibi hiçbir devlet
Kudüs’te büyükelçilik açmamıştır. İsrail’in bu kararına karşı 1988’de sürgünde kurulan bağımsız Filistin
Devleti de başkentinin (Doğu) Kudüs olduğunu ilan etmiştir.
Aralık 2017’de ABD, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma ve Amerikan Büyükelçiliğini Tel
Aviv’den Kudüs’e taşıma kararı almıştır. Bu karar aralarında İslam İşbirliği Teşkilatı, Arap Birliği ve Av-
rupa Birliği gibi birçok uluslararası örgüt ve devlet tarafından tepkiyle karşılanmıştır. Türkiye ile Yemen
tarafından hazırlanan ve BM’ye üye tüm devletlere "Kudüs’te diplomatik misyon kurmaktan kaçınma"
çağrısı yapan karar tasarısı, BM Genel Kurulu’nda 128 oyla kabul edilmiştir.

b. Petrol Sorunu
Günümüzde Orta Doğu, pek çok insan için zengin petrol kaynaklarıyla özdeşleşmiş durumdadır.
Orta Doğu’da yapılacak her türlü analizde petrol faktörünün göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Petrolün bulunmasından sonra Orta Doğu, jeostratejik açıdan dünyanın önemli bölgelerinden biri
hâline gelmiştir.
Petrolün kullanımı ve güvenliği zamanla çatışma ortamlarının ortaya çıkmasında etkili olmuştur.
Bölge, 1973’ten sonra hızla silahlanan ve petrol gelirleri yoluyla uluslararası bir güç hâline gelmeye çalı-
şan İran, Irak ve Suudi Arabistan’ın rekabetine sahne olmuştur. Bu rekabet sonucunda 1980-1988 yılları
arasında İran-Irak Savaşı yaşanmıştır. 1990 yılında Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesi ve bu durumu gerekçe
gösteren küresel güçlerin bölgeye müdahalesiyle sonuçlanan Körfez Savaşı da petrolün uluslararası
politikanın şekillenmesindeki etkisini göstermektedir.

102