Page 106 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
6 ULUSLARARASI SORUNLAR

Bosna-Hersek’te başlayan iç savaş üze-
rine BM, barışı korumak ve insani yardımları
organize etmek üzere pek çok ülkenin katılı-
mıyla, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği ve BM
Koruma Gücü’nü oluşturmuştur. BM’nin oluş-
turduğu bu askerî güce NATO da destek ver-
miştir. NATO, ayrıca 1994 yılı başından itibaren
BM’nin ilan ettiği uçuş yasağını uygulamaya
başlamış, böylece Sırpların hava üstünlüğü
sona ermiştir. NATO’ya bağlı hava kuvvetleri
bu çerçevede, 30 Ağustos 1995 tarihinde Bos-
na-Hersek’teki Sırp hedef erine bir dizi saldırı
düzenlemiş, bu saldırılara daha fazla dayana-
mayan Sırplar görüşme masasına oturmak zo-
runda kalmıştır.
14 Aralık 1995’te imzalanan Dayton Ant- Savaşlar
laşması ile Bosna-Hersek kantonlara bölün- Kargaşalar
müş ve ülkenin %49’u Sırp Cumhuriyeti’nin, Bosna Hırvat-Müslüman
%51’i Boşnak-Hırvat Federasyonu’nun kontro- Federasyonu
lüne bırakılmıştır (Görsel 6.16). Ayrıca, Doğu Bosna Sırp Cumhuriyeti
Slovenya’yı Hırvatistan’ın kontrol etmesi ön-
görülmüştür. Konfederasyonun yönetiminde Harita 6.7 Yugoslavya’da İç Savaş, 1990-1995
ise dönüşümlü başkanlık sistemi uygulanması
kararı alınmıştır.
Balkan coğrafyasında yaşanan önemli sorunlardan biri Kosova meselesidir. 1989 yılında yapılan
anayasal düzenlemeler ile özerkliğini kaybeden Kosova’da Arnavutlar üzerindeki siyasi ve kültürel bas-
kılar artmıştır. Bunun üzerine Yugoslavya’nın
bir parçası olmayı kabullenmeyen Kosovalı Ar-
navutlar, 1989’dan itibaren direnişe başlamıştır.
Kosovalı Arnavutların direniş örgütü UÇK’nin
(Kosova Kurtuluş Ordusu) faaliyetlerine kar-
şın Sırpların başlattıkları etnik temizlik harekâtı
ve bu olayların etkisiyle NATO’nun Sırbistan’a
düzenlediği askerî operasyon, iki toplumun bir
arada yaşamasını imkânsızlaştırmıştır. 1999 yı-
lında imzalanan barış antlaşmasıyla kâğıt üze-
rinde Sırbistan-Karadağ’a bağlanan Kosova’ya
BM Barış Gücü gözetiminde genişletilmiş bir
özerklik tanınmıştır. Barışın sağlanmasından
sonra BM Kosova temsilciliği, geçici yönetimin
kurulması, parlamento seçimlerinin yapılması
ve mültecilerin dönüşlerinin sağlanması için
çalışmalarına başlamıştır. Kosova’nın statüsü
2007 yılında Viyana’da başlayan görüşmelerde
tekrar ele alınmıştır. Sırp tarafının itirazlarına Görsel 6.16 Bosna-Hersek İç Savaşı, 1992-1995
rağmen görüşmeler sonunda alınan karar uya-
rınca Kosova, 17 Şubat 2008’de bağımsızlığını ilan etmiştir. Kosova, bu kararla Avrupa’nın ellinci ülkesi
olmuş, denetim ise Birleşmiş Milletlerden Avrupa Birliğine geçmiştir.

4. Avrupa
Yugoslavya Federasyonu’nun parçalanma süreci, 21 Mayıs 1996’da Karadağ’da yapılan referan-
dum sonucunda tamamlanmıştır. Sırbistan-Karadağ Federasyonu’na bağlı Karadağ, bağımsız bir devlet
olarak uluslararası sisteme katılmıştır.
Avrupa kıtası, dünyanın çok gelişmiş bölgelerinden biri olmasına rağmen geçmişte, bölgesel çapta
bazı sorunlar yaşamıştır (Harita 6.8). Bu sorunların başında Kuzey İrlanda ve Bask sorunları gelmektedir.

106