Page 105 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
ULUSLARARASI SORUNLAR 6

Karabağ’da kurulan Ermeni yönetimi, tam bağımsızlık talep etmekte buna karşın Azerbaycan,
bölgeye genişletilmiş bir özerklik vermeyi önermektedir. Ermenistan ise işgal ettiği toprakları vermeme-
ye kararlı görünmektedir (Harita 6.6).

RUSYA
ABHAZYA

KUZEY OSETYA

GÜRCİSTAN
Tif is HAZAR DENİZİ
KARADENİZ

AZERBAYCAN
ERMENİSTAN Bakü
TÜRKİYE DAĞLIK
Erivan KARABAĞ

Laçin

İRAN
Ermenistan işgalindeki Azeri toprağı
0 100 200 km
Harita 6.6 Dağlık Karabağ Sorunu

Karabağ Sorunu ile yakından ilgilenen Türkiye, Rus-
ya ve İran ise farklı politikalar izlemektedir. Türkiye, Karabağ
Sorunu’nda Azerbaycan’ın tezlerini desteklemekte, sorunun
çözümünü Ermenistan’la ilişkilerin geliştirilmesinin ön ko-
şulu olarak görmektedir. Rusya için Kafkasya politikasında
Ermenistan’ın vazgeçilmez oluşu, Ermenilerin Dağlık Karabağ
tezini güçlendirmektedir. İran ise kuzey sınırında güçlü bir Azer-
baycan istemediği için Ermenistan’ın yanında yer almaktadır.
Kafkasya’nın diğer önemli sorunları ise şunlardır:
Gürcistan’daki etnik sorunlar ve ayrılıkçı hareketler,
Hazar enerji havzasının paylaşımı meselesi
(Görsel 6.15),
Organize suçlar ve terör faaliyetleri,
Kadife Devrimler.

3. Balkanlar Görsel 6.15 Hazar Denizi’nde
Yugoslavya’nın dağılma sürecine girmesi, Soğuk Savaş bir petrol platformu
sonrası dönemde Balkanların çatışma alanı hâline gelmesine
neden olmuştur (Harita 6.7). Yugoslavya’nın çok parçalı etnik ve dinî yapısı, dağılma sürecini başlatan
önemli etkenlerden biridir. Çözülmeyi hızlandıran bir başka faktör ise 1990 yılında yapılan seçimlerdir.
1990 yılı içinde Hırvatistan, Slovenya, Makedonya, Sırbistan ve Karadağ’da yapılan seçimlerin ardından
Yugoslavya’nın temel gündemi, siyasal sistemin yeniden yapılanması olmuştur. Bu gelişmeler sürerken
çoğunluğunu Arnavutların oluşturduğu Kosova’da da çatışmalar başlamıştır.
25 Haziran 1991’de Slovenya ve Hırvatistan’ın bağımsızlıklarını ilan etmeleri üzerine Yugoslavya
Federal Parlamentosu, orduyu ülkenin bölünmesini önlemek için müdahale etmeye çağırmıştır. Öte yan-
dan Makedonya 8 Eylül 1991’de; Bosna-Hersek ise 1 Mart 1992’de bağımsızlık kararı almıştır.
Yugoslavya’ya bağlı cumhuriyetlerin birbiri ardı sıra bağımsızlık kararı almaları, ülkeyi bir iç sava-
şın eşiğine getirmiştir. Bosna-Hersek’in aldığı bağımsızlık kararının ardından bu cumhuriyetteki Sırplarla
hükûmet güçleri arasında çatışmalar başlamıştır. Federal ordunun desteğini arkasına alan Sırpların baş-
lattığı saldırılar kısa zamanda etnik ve dinî bir temizlik hareketine dönüştüğü sırada Bosna-Hersekli Hırvat-
lar da bağımsız bir devlet kurduklarını ilan etmişlerdir.

105