Page 31 - Biyoloji 12 | 2.Ünite

Oksijenli Solunum Evreleri
ARAŞTIRMA
1. Glikoliz
Glikoliz, hücrenin yaşamını
Hücresel solunumda enerji verici organik molekül olarak glikoz kulla- devam ettirebilmesine ne tür
nıldığında gerçekleşmesi zorunlu ilk tepkime glikoliz olayıdır. Glikoliz bir katkı sağlar? Araştırınız.
ile solunumda tüketilecek 6 karbonlu glikoz, çeşitli enzimlerin kontro-
lünde 3 karbonlu pirüvik aside (pirüvata) dönüştürülür. Bu dönüşüm
sırasında ATP hem tüketilir hem de üretilir. Kısaca glikoliz, glikozun
pirüvik aside kadar parçalanması sırasında bir miktar ATP’nin üretildiği
enzimsel tepkime dizisidir (Görsel 2.19).

Glikoliz sırasında kararlı glikoz molekülünü solunum reaksiyonlarına EK BİLGİ
katılacak kadar kararsız hâle getirmek için ATP harcanır. Daha sonra- NAD molekülü, solunum meta-
ki aşamalarda ise substrat düzeyde fosforilasyon ile ATP sentezlenir bolizmasında elektron taşıyan bir
+
ve glikoz, 2 pirüvik aside dönüşür. Glikoz molekülünün solunum tepki- çeşit koenzimdir. NAD , kimyasal
melerine katılabilmesi için 2 ATP harcanır ve 2 tane 3C’lu pirüvik asit olarak yükseltgenmiş molekül ola-
meydana gelir. Tepkimeler sonucu 4 ATP üretilir ve bu sırada bir çeşit rak kabul edilir. Glikoliz sırasında
NAD , bir çift hidrojen aldığında
+
koenzim olan NAD (nikotinamid adenin dinükleotit) molekülleri, oluşan
NADH olarak indirgenir.
organik moleküllerden hidrojen alarak NADH oluşturur. Ökaryot hüc-
relerdeki glikoliz sırasında ara ürünlerden ayrılan hidrojenler, NADH
formunda mitokondrinin kristasına aktarılır. Bu hidrojenler, oksidatif
fosforilasyonla ATP sentezinde kullanılır.

2 ATP 4 ATP
4 ADP+P
i
2 ADP+2P
i
Glikoz
C C C C C C C C C
2 Pirüvik asit
+
2 NAD 2 NADH ETS’ye aktarılır. Oksidatif
fosforilasyonla ATP sentezinde
kullanılır.
Görsel 2.19: Glikoliz

2. Pirüvik Asitten Asetil - CoA Oluşumu
Krebs döngüsü başlamadan önce mitokondri matriksine geçen 3C’lu
pirüvik asitler, CO çıkışı ve NADH oluşumu ile asetil - CoA (asetil ko-
2
enzimA) adı verilen 2C’lu bileşiğe dönüşür (Görsel 2.20).

MİTOKONDRİ

SİTOPLAZMA

2CO
2 2 Asetil - CoA
C C C C C C C C C
2 Pirüvik asit 2NAD +
2NADH

Görsel 2.20: Pirüvik asidin mitokondride asetil - CoA’ya dönüşümü

CANLILARDA 107
ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ