Page 16 - Coğrafya 11 | 4.Ünite

ÇEVRE VE TOPLUM

C DOĞAL KAYNAK KULLANIMININ ÇEVRESEL ETKİLERİ

Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin farklılığı, mevcut kaynakların kullanımı üzerinde önemli bir etkiye sa-
hiptir. Gelişmiş ülkelerin sahip olduğu teknoloji, çevreye yönelik yasal düzenlemeler ve toplumda oluşan çev-
re algısı bu ülkelerde kaynak kullanımına yönelik çevreye ne denli önem verildiğinin açık bir göstergesidir. Az
gelişmiş ve gelişmekte olan bazı ülkelerde ise kaynak kullanımı noktasında çevresel faktörlerin pek dikkate
alınmadığı görülmektedir. Bu tür ülkelerde teknolojinin yeterince gelişmemiş olması ve çevre planlamasına
yönelik yatırımların maliyeti artırması nedeniyle yapılan faaliyetler çevreye zarar verebilmektedir. Bu yüzden
hem mevcut kaynaklardan yeterince istifade edilememekte hem de bazı çevre sorunları oluşabilmektedir.
Geçmişte daha çok yasal ve kurumsal düzeyde yapılan düzenlemeler, kirliliğin bütün dünyayı etkileyen bo-
yutlara ulaşması nedeniyle günümüzde uluslararası düzeyde yapılmaya başlanmıştır.
Toplam yüz ölçümünün %52’si ormanlarla kaplı
olan İsveç, bu bakımdan Finlandiya’dan sonra Avru-
pa’da ikinci sırada yer almaktadır. Özellikle kereste,
kâğıt hamuru ve kâğıt sanayi sektöründe dünyada
önemli bir konuma sahip olan İsveç'in toplam ihra-
catının %12'si ormancılık sektörüne aittir. Bahsedilen
ülke, ürettiği orman ürünlerinin %60’ını daha çok AB
ülkelerine ihraç ederken dünya orman ürünleri ih-
racatının da %10’unu gerçekleştirmektedir. Orman
ürünleri üretiminin neredeyse %50’sini karşılayan
kâğıt ve karton sanayi sektöründe ileri teknoloji uy-
gulayan ülke, katma değeri yüksek ürünler elde et-
mektedir. İsveç'teki ormancılık politikalarının iki ana
unsurunu sürdürülebilir üretim ile biyoçeşitliliğin Görsel 4.21: Sürdürülebilir ormancılık (İsveç)
korunması oluşturmaktadır. Bu bakımdan kesim ya-
pılmış yerlerin tekrar ağaçlandırılmasının yanı sıra meşe, kayın, gürgen vb. geniş yapraklı değerli ağaçların
korunmasına dair maddeler İsveç Ormancılık Kanunu'nda oldukça önemli bir yere sahiptir. İsveç’in sahip
olduğu orman varlığını sürdürülebilir ve çevre duyarlılığı çerçevesinde işletmesi hem ülke ekonomisi hem de
çevrenin korunması adına olumlu bir durum teşkil etmektedir (Görsel 4.21).
Endonezya, son yıllarda uyguladığı yanlış politikalar sonucu sahip olduğu orman varlığının büyük bölü-
münü kaybetmiştir. Çıkarcı ve bilinçsiz tutum nedeniyle ülkede sadece 2012’de 8400 km²lik ormanlık alan
yok edilmiştir. Yok olan bu alanlar, ağırlıklı olarak palm yağı üretilen tarlalara dönüştürülmektedir (Görsel
4.22). Endonezya dünya genelindeki memeli hayvanların yaklaşık %12'sine, bitkilerin de %10'una ev sahip-
liği yapmaktadır. Bu hayvan ve bitkilerin önemli bir kısmını ya endemik ya da nesli tükenmekte olan türler
oluşturmaktadır. Ormanların tahrip edilmesi sonucunda biyoçeşitliliğin azaldığı görülmektedir. Yağmur or-
manlarının tarım ve yerleşme alanlarına dönüştürülmesi amacıyla ülkede çıkarılan orman yangınlarında artış
görülmektedir. Bu yangınların sebep olduğu hava kirliliği, geçtiğimiz yıl içerisinde Endonezya, Malezya ve
Singapur vatandaşları için ciddi sağlık sorunlarına neden olacak boyutlara ulaşmıştır (Görsel 4.23).

Görsel 4.22: Palm yağı tarlalarına dönüştürmek amacıyla tahrip Görsel 4.23: Tarım alanına dönüştürmek amacıyla tahrip edilen
edilen ormanlar (Endonezya) ormanlar (Singapur)

228