Page 13 - Coğrafya 11 | 4.Ünite

11. Sınıf
ÇEVRE SORUNLARI

Yenilenebilir enerji kaynakları, kullanım esnasında çevre için tehdit oluşturacak sonuçlara neden olmaz.
Ayrıca fosil kaynaklara ait rezervlerin azalması nedeniyle alternatif olarak düşünülen bu enerji kaynaklarının
önemi her geçen gün artmaktadır. Bununla birlikte yenilenebilir enerji kaynakları, ülkelerin sürdürülebilir
kalkınmayı sağlamasında da oldukça önemlidir.

Güneş enerjisi, yeryüzünde en yaygın bulunan
tükenmeyen enerji kaynaklarından biridir (Görsel
4.15). Güneş pilleri aracılığıyla elektrik enerjisine dö-
nüştürülebilen güneş enerjisi, son yıllarda üretim ve
depolama teknolojilerindeki ilerleme ve maliyetler-
de yaşanan hızlı düşüş sayesinde önemli yatırımla-
rın yapıldığı bir alan hâline gelmiştir. Özellikle ABD,
Almanya ve Japonya gibi devletler bu enerji türüne
önemli yatırımlar yapmaktadır. Güneş enerjisi bakı-
mından zengin bir potansiyele sahip olan Türkiye'nin
özellikle iç kesimleri, bu enerjiye dönük en fazla ve-
rimin elde edilebileceği alanlardır.
Görsel 4.15: Himalaya Dağları'nda kullanılan güneş ocağı (Nepal)

İnsanoğlunun yararlandığı ilk enerji kaynaklarından olan rüzgâr; yenilenebilir, sürdürülebilir ve güvenli
bir enerji kaynağıdır (Görsel 4.16). Rüzgâr, yeryüzü ve atmosferin farklı ısınması sonucu ortaya çıkan sıcaklık
ve basınç farkından dolayı oluşur. Rüzgâr enerjisine ait üretim potansiyeli, hava koşulları ve arazi şartlarına
bağlı olarak ülkeden ülkeye değişmektedir. Rüzgârın potansiyel enerjisi, rüzgâr tirbünleri aracılığıyla me-
kanik enerjiye dönüştürülür. Yapılan araştırmalar, rüzgârın dünyanın bugünkü enerji ihtiyacının çok daha
fazlasını üretecek kapasiteye sahip olduğunu gös-
termektedir. Dünyadaki kurulu rüzgâr santrallerinin
büyük bölümü, Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerin-
de yer almaktadır (ABD, Almanya, Danimarka, İspan-
ya vb.). Örneğin 2015 yılında Danimarka’nın toplam
enerji üretiminin yaklaşık yarısı rüzgâr enerjisinden
karşılanmıştır. Türkiye açısından bakıldığında rüzgâr
enerjisi anlamında ciddi bir potansiyele sahip olun-
duğu görülebilir. Özellikle Akdeniz, Ege ve Marmara
kıyıları bu potansiyelin en yüksek olduğu alanlardır.
Son yıllarda rüzgâr enerjisine dönük yapılan yatı-
rımlarla bu enerjinin toplam enerji üretimi içindeki
payının kayda değer bir artış gösterdiğini söylemek
Görsel 4.16: Rüzgâr enerji santrali (Hollanda) mümkündür.

Okyanus ve deniz kökenli enerji kaynakları; dalga,
akıntı ve gelgitlerden oluşmaktadır. Su yüzeylerinde
rüzgârın etkisiyle oluşan dalgalardan üretilen enerji,
günümüzde çok fazla ekonomik değildir. Ay'ın Dün-
ya'yı kütle çekim kuvveti ile çek mesi sonucu özel-
likle okyanuslarda gelgitler oluşur. Oluşan gelgitler-
den elektrik enerjisi üretiminde yararlanılmaktadır.
Örneğin Fransa'nın Manş Denizi kıyısındaki Rance
(Reens) Santrali, dünyadaki en önemli gelgit santrali
olarak dikkat çekmektedir (Görsel 4.17).

Görsel 4.17: Rance Santrali (Fransa)

225