Page 61 - Felsefe 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE Felsefenin Temel Konuları ve Problemleri

3.7.1.3. Sanat Eserinin Özellikleri
Sanat eseri, estetik bir üretimin vücut bulmuş hâlidir. Sanat, sanatsal ürün olarak ortaya konur
ve bu ürün temel alınarak değerlendirme yapılır. Sanat eseri; öncelikle onu oluşturan sanatçının
izleri, ardından alımlayıcısının beklentileri, toplumun yapısı ve çağın zihniyeti gibi unsurları yansı-
tır. Sanatın zanaat etkinliğinden ayrılmasında olduğu gibi sanat eserlerinin de diğer etkinliklerden
ayrılan bazı özellikleri vardır. Bu konuda kabul görmüş özelliklerin bazıları aşağıda verilmiştir.

Sanat Eserleri
• Sanatçının akıl, duyu, duygu ve hayal gücünü yansıtır.
• Öznel bir yorumun sonucudur.
• Özgün ve biriciktir.
• Oluşturulduğu kültürün dışında da beğeni kazanabilir.
• Kalıcıdır ve zaman geçse de ilgi uyandırır.
Uygulama
• Estetik kaygılar sonucu oluşur.
• Sanatçı ve alımlayıcı tarafından farklı yorumlanabilir.

Uygulama

Aşağıda bazı sanatçıların sanat yaklaşımını anlatan metin ve görseller verilmiştir. Bunlardan
hareketle soruları cevaplayınız.

Marcel Duchamp (Marsel Düşamb), sanatı bilindik kalıpların dışına
çıkmaya zorlamış ve kendi döneminden bugüne ilham verici bir sanatçı
olarak kabul edilmiştir. Sanatın göz yerine zihne hitap etmesi gerektiğini
düşünmüş ve bunun için bilindik estetik biçimler yerine hazır nesneler kul-
lanmıştır. Ona göre bir nesne, sanatçı tarafından ele alındığında ve düşünül-
düğünde sanat eseri olur. Duchamp’ın en ünlü iki eseri baş aşağı duran bir
pisuvar ve bir tabure üzerinde ters duran bisiklet tekerleğidir (Görsel 3.15).
Bu iki eseri, döneminin sanat dünyasını etkilemiştir.
Görsel 3.15
Bisiklet tekeri

Andy Warhol (Endi Varhol), hazır ürünler ve seri üretim nesneleri kulla-
narak alışılmışın dışında oldukça yeni bir sanat anlayışına sahiptir. En ünlü
çalışması, 1968’de yaptığı konserve kutusunun (domates çorbası) resmidir
(Görsel 3.16). Bu eseri oldukça pahalıya satılmıştır. Bunun dışında bir çizgi
romanın parçalanmış sayfalarından tablo yapmıştır. Warhol, pop art akımının
en önemli temsilcisidir.
Görsel 3.16
Konserve kutusu

Jackson Pollock (Ceksın Palık), boya ve fırça kulla-
nımına ilişkin geleneksel teknikleri bir kenara atmıştır.
Yere serilmiş büyük boyutlarda tuvaller üzerine boya dö-
kerek, ileri geri hareket ederek ve boya savurarak resim
yapmıştır. Kullandığı bu teknikle yaptığı resimler, sonra-
dan hareket resmi adını almıştır (Görsel 3.17). Çoğu
resminde figür bile kullanmayan sanatçı, soyut dışavu-
rumcu akımın en önemli temsilcisi olmuştur. Görsel 3.17: Hareket resmi
Sorular
1. Verilen bu üç örneğin sanat açısından ortak noktaları nelerdir?
2. Bu çalışmalar neden sanat olarak kabul edilmektedir? Açıklayınız.

129