Page 8 - Felsefe 11 | 5.Ünite
P. 8
5. ÜNİTE
5.2. 20. YÜZYIL FELSEFESİNİN AYIRICI NİTELİKLERİ
20. YÜZYIL FELSEFESİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ, PROBLEMLERİ VE ANA AKIMLARI
20. yüzyıl felsefesi; gerçeğin ne olduğu, nasıl bilineceğinin ele alındığı ve metafizik tartışmaların kendini
hissettirdiği bir dönem olmasının yanı sıra dünya savaşları gibi toplumsal ve ekonomik düzlemde yaşanan
değişimlere yönelik fikirlerin de oluştuğu bir dönemdir. Çağdaş bir felsefe olan ve belli bir coğrafyanın ege-
menliğinde olmayan 20. yüzyıl felsefesi, zaman içinde sistemleşmiş ve dünyanın çeşitli yerlerinde yapılır
olmuştur.
19. yüzyılın tarihsel seyrine bakıldığı zaman bilimin ilerleyişinin birçok alanda yeni çalışmalar getirdiği,
bu durumun da bilimde uzmanlık alanları fikrini açığa çıkardığı ve daha önceleri doğa felsefesi altında top-
lanan bazı bilim alanlarının felsefeden ayrılıp bağımsız birer disipline dönüştüğü görülmektedir. Bilimdeki
bu gelişmeler, filozofların bilgi üzerinde önemle durmalarına ve bilimi sorgulamalarına sebep olmuştur. Bu
yönelim, felsefenin kuramsallaşmasına da neden olmuştur. Felsefede de uzmanlaşmalar başlamış ve çeşitli
alanlarda derinlemesine çalışmalar yapılmıştır. 20. yüzyıl sonlarına doğru üniversite dışında çalışan filozof
neredeyse kalmamıştır. Felsefedeki bu uzmanlaşma süreci, felsefenin ne olduğu problemine teorik açıdan
yaklaşılmasına neden olmuş ve felsefe, yöntem kazanma eğilimine girmiştir.
20. yüzyıl, gerek ekonomik gerekse devletler arası ilişkilerde bilim ve teknolojinin güç olarak kullanıl-
dığı bir çağdır. Bu güç, üretim ve silahlanmada kendini açıkça göstermiştir. Dünya savaşlarının yaşandığı
bu dönemde politik ve ekonomik çöküşlerle yaşanan dramatik olaylar, insanları umutsuzluğa sürükleyerek
bunalıma sokmuş ve bireyselleşmelerine neden olmuştur. Yaşanan olaylar, insanların değer anlayışlarında
değişimler meydana getirmiş ve bazı değerler derinden sarsılmıştır. Filozoflar, çağın bu sorunlarına karşı
duyarlılık göstermiş ve bu durumu felsefelerinde işlemiştir.
20. YÜZYIL FELSEFESİNİN ÖNE ÇIKAN BAZI ÖZELLİKLERİ
Felsefen n problemler ne yen açıklamalar get r len dönemd r.
Felsefede uzmanla maların olduğu dönemd r.
Felsefen n yen yöntemler kazandığı dönemd r.
Felsefen n alanlarında der nle len dönemd r.
Felsefede yen ana akımların olu tuğu dönemd r.
Sembol k mantık çalı maların yoğunla tığı dönemd r.
D lsel anal zler n yapıldığı, d l ve dü ünce arası l k ler n ncelend ğ ve
d l kuramlarının gel t r ld ğ dönemd r.
B l m üzer ne yapılan çalı malar sonucunda b l m felsefes alanının kurulduğu dönemd r.
Felsefe tar h n n en fazla yayın çıkardığı ve g derek de yayınlarının çoğaldığı dönemd r.
Felsefen n ün vers teler aracılığıyla dünyanın her yer nde yapıldığı dönemd r.
124
