Page 11 - Felsefe 11 | 5.Ünite

5. ÜNİTE 20. Yüzyıl Felsefesi

Uygulama

Aşağıda karekod ile verilen EBA uzantılı videoyu izleyiniz ya da videoda geçen konuşma metnini okuyu-
nuz ve bunlardan hareketle verilen soruyu cevaplayınız.

http://kitap.eba.gov.tr/KodSor.php?KOD=6275

TARİHÎ OLAYLARIN YAŞANDIĞI DÖNEMLERE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ
Tarih, belge ve kanıtlara dayalı bir bilim dalıdır. Olay ve olguların ele alınmasında kanıtların değer-
lendirilmesi için birçok bilimden faydalanır. Yeni bulunan kanıt ve belgeler tarih bilgimizi değiştirebilir.
Bu değişim, bilinmeyen yeni bir bilginin öğrenilmesi şeklinde olabileceği gibi bilinen bir bilgiyi yanlışlayıp
doğrusunu ortaya koyabilir. Miryokefalon Savaşı’nın yapıldığı yerin tespit edilmesi bu durumu örneklemek
açısından bize güzel bir fırsat vermektedir. Bilindiği gibi Miryokefalon Savaşı 1176 yılında Selçuklu Devleti
ile Bizans arasında yaşanmıştır. Bu savaş sonrasında Türklerin Anadolu’dan atılamayacakları anlaşılmış ve
Anadolu artık bir Türk yurdu (Türk yurtlarından biri) olmuştur. Bu durum, hem Türk tarihini hem de dünya
tarihini etkileyen bir durumdur. Türk ve dünya tarihi açısından çok önemli olmasına rağmen Miryokefalon
Savaşı’nın yapıldığı yer hususunda kesin bir bilgi mevcut değildir. Konuyla ilgili çalışma yapan tarihçiler
farklı farklı yerlere işaret ediyordu. Konuyu araştıran tarihçilerin savaş alanı olarak işaret ettikleri yerlerin
başında Isparta/Yalvaç/Kumdanlı, Hoyran Gölü’nün kuzeydoğusundaki Düz Beli Geçidi, Karamık Beli Vadisi,
Gelendost Ovası, Çivril’de Kufi Çayı Vadisi geliyordu. Savaşın yapıldığı yerle ilgili olarak ortaya atılan bu
görüşler çeşitli delillerle desteklenmeye çalışılsa da konuyla ilgili en sağlam kanıtlara sahip görüş, son dö-
nemlerde ortaya konulmuştur. Bir jeoloji mühendisi tarafından yapılan bu çalışma ile savaşın Eğirdir Gölü
üzerinde bulunan bir geçitte (Tzibritze Geçidi) yapıldığı ortaya çıkarıldı. Daha önce iki küçük göl ve bun-
lar arasında bulunan bir geçidin bulunduğu alan yaşanan bir depremle değişime uğramış, göller arasında
bulunan geçit su altında kalmış, iki gölün birleşmesi ile bugünkü Eğirdir Gölü oluşmuştur. Miryokefalon
Savaşı’nın bir kısmı bahsedilen göller arasındaki geçit ve sonrasında da göl kenarında yapılmıştır. Buna göre
Eylül 1176’da Uluborlu’dan hareket eden Bizans ordusu iki gölün arasındaki tarihi yol, Tzybritze Geçidi’ne
girdi. Geçidin dar olması nedeniyle uzun bir hat hâlinde ilerleyen Bizans ordusuna II. Kılıçarslan kumanda-
sındaki Selçuklu ordusu saldırdı. Dar geçitte sıkışan Bizans ordusu küçük bölümlere ayrılmış ve yenilmesi
kaçınılmaz olmuştu. Tarihe merakı olan bu mühendis, konuyla ilgili tarihî kaynakları taramış, bölgede ve
tarihî kaynaklarda yer adları ile ilgili araştırmalar yapmış, arazi yapısında yaşanan değişimleri incelemiş ve
nihayetinde de savaşın yapıldığı yerle ilgili soru işaretleri ve çelişkileri ortadan kaldırmıştır. Bu çalışma tarihî
bilgilerin yeni kanıt ve bilgilerle değişebileceğini, tarihin başta coğrafya olmak üzere jeoloji, arkeoloji, ono-
mastik ve etimoloji gibi birçok farklı bilim dalından faydalanabileceğini göstermesi açısından da önemlidir.
Tarihî olayları incelerken olayın yaşandığı dönemin koşullarının, coğrafyasının bilinmesi ve değerlendirme-
lerin geçmişin şartlarına göre yapılması gerekir. Yukarıdaki örnek bunu açıklayıcı niteliktedir. Eğer tarihî
olayları kendi döneminin koşullarında ele almaz, kişi olay ve olguları ait oldukları dönemin dışında bir dö-
neme yerleştirirsek bu bir tarih yanılgısı yani “anakronizm” olur ve bizi yanılgıya götürür.
eba.gov.tr

Soru
1. Metinde geçen veya videoda anlatılan “Tarihî olayları incelerken olayın yaşandığı dönemin
koşullarının ve coğrafyasının bilinmesi ve değerlendirmelerin geçmişin şartlarına göre yapılması
gerekir.” ifadesiyle tarihsel bir olayın anlaşılabilmesi için Dilthey’in öne sürdüğü görüş ara-
sında benzerlik kurulabilir mi? Açıklayınız.

127