Page 15 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 2.Ünite

Bölüm 1 Komünite Ekolojisi

Sığır kuşları ve öküz balıkçıl gibi kuş türleri geyik, sığır, bizon gibi bazı
otçul canlıların beslenme sırasında çayırlardan çıkarttıkları böceklerle
beslenir [Görsel 2.8 (b)]. Bu kuş türleri otçul canlıların yanında bulunup
beslenme açısından yarar sağlarken otçul canlılar bu durumdan etki-
lenmez, zarar ya da fayda görmez.

(a) (b)
Görsel 2.8: Kommensalizm örnekleri
2.1.4. Komünitede Süksesyon

Komünitelerin göze çarpan özelliklerinden biri, değişime uğramaları-
dır. Buzul hareketleri, volkanik patlamalar gibi doğal olayların yanı sıra
yangın, baraj yapımı, aşırı otlatma gibi insan müdahalesiyle komünite-
nin yapısı bozulabilir, baskın türler yok olabilir, canlılar göç edebilir. Za-
manla bunların yerine önce bir tür sonra başka türler baskın hâle gelir.
Bir süre sonra türler komünitelerde kararlı bir şekilde varlığını sürdürür. Araştıralım-Paylaşalım
Komünitelerdeki bu değişim süreci süksesyon adını alır. Farklı canlı örneklerinde simbiyotik
ilişkileri araştırınız ve pano hazırlaya-
rak sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.
Bir volkanik ada veya buzulların çekilmesiyle meydana gelen, topra-
ğın henüz oluşmadığı ve yaşamın bulunmadığı bir ortamda, genellikle
ilk görülen canlılar üretici ve tüketici prokaryotlar ve bir hücrelilerdir.
Ardından liken ve yosunlar oluşmaya başlar. Zaman geçtikçe kayala-
rın aşınması ve canlıların organik atıkları birikmeye başladıkça topra-
ğın oluşumu başlar. Toprağın oluşmasının ardından sırasıyla ot, çalı,
ağaçlar gelişim gösterir. Yangınlar ve bazı yıkıcı faaliyetler sonucu
komünitenin bozulduğu fakat toprağın sağlam kaldığı ortamlarda ise
süksesyonu başlatan topraktaki mikroorganizmalardır. Toprakta bulu-
nan mikroorganizmalar otsu bitkiler için toprağı uygun hâle getirdikten
sonra ilk olarak otsu bitkiler veya ağaçsı çalılar yerleşir. Ardından böl-
gede bu bitkilerin yerine orman ağaçları geçer.

Görsel 2.9: Süksesyonun oluşumu

265