Page 14 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 2.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

• Anemon adı verilen bir deniz mercanı türü, palyaço balığının yaşama
alanını oluşturur. Anemon, yakıcı tentakülleriyle palyaço balığını düş-
manlarından korurken, palyaço balığı ise anemonla beslenen balık-
ları uzaklaştırır [Görsel 2.7 (a)].

• Baklagillerin köklerinde bulunan nodüllerde azot bağlayıcı bakteriler
[Rhizobium leguminosarum (Rizobiyum leguminosarum)] yaşar. Bu
bakteriler, havada bulunan azot gazını bağlayarak bitkinin kullanımı-
na sunar. Bitki ise bakterilere organik besin ve yaşam ortamı sağlar
[Görsel 2.7 (b)].

• Mantar ve alg, liken denilen yaşama birliklerini oluşturur. Alg fotosen-
tez yaparken besin ve oksijen üretir ve bu ürettiği ürünleri mantarla
paylaşır. Mantar oksijenli solunum yaparken su ve karbondioksit çı-
karır ve bu ürünleri alg ile paylaşır. Mantar ayrıca hif denen uzantıla-
rıyla havanın nemini emer, alge su temin eder. Alg, mantardan almış
olduğu su ve karbondioksidi fotosentez için kullanabilir [Görsel 2.7
(c)].

• Bitki türleri, polen ve tohumlarını yaymak için bazı böcek ve kuş tür-
lerine ihtiyaç duyar. Çiçekli bitkilerden nektar toplayan kelebek, bu
Araştıralım-Paylaşalım nektarı besin olarak kullanırken vücuduna yapışan polenlerin baş-
İnsanın simbiyotik olarak yaşadığı ka çiçekli bitkilere taşınmasını sağlayarak tozlaşmayı gerçekleştirir
canlılar var mıdır? Araştırınız. Buldu- [Görsel 2.7 (ç)].
ğunuz sonuçları sınıfınızda paylaşınız.

(a) (b)

(c) (ç)
Görsel 2.7: Mutualizm örnekleri (a.) Anemon ve palyaço balıkları,
(b) Baklagil kökleri, (c) Mantar ve alg birliği, (ç) Tozlaşma-kelebek beslenmesi

Kommensalizm (+, 0)

Birlikte yaşayan türlerden biri yarar sağlarken diğeri bu durumdan ne
yarar sağlar ne de zarar görür. Bu tür ilişkiye kommensalizm denir.
Bu duruma Malta palamudu ve küçük vantuzlu balıklarla, köpek ba-
lıkları arasındaki ilişki örnek olarak gösterilebilir [Görsel 2.8 (a)]. Mal-
ta palamudu ve küçük vantuzlu balıklar, köpek balıklarının avlarından
kalan artıkları yiyerek beslenirler (+). Köpek balıkları bu durumdan
etkilenmez (0).

264