Page 27 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 2.Ünite

Bölüm 2 Popülasyon Ekolojisi

Rastgele Dağılım: Popülasyondaki her bir bireyin pozisyonu, diğer
bireylerden bağımsızdır (Görsel 2.12). Genellikle fiziksel ve kimyasal
faktörlerin etkisiyle yaşam alanında canlının nispeten sabit dağılım
gösterdiği durumlarda görülür. Bu tür dağılımlar bireylerin birbirini
çekme veya uzaklaştırma gibi etkileşimin olmadığı durumlarda ortaya
çıkar. Örneğin rüzgârla tozlaşmanın görüldüğü karahindiba gibi bitki-
lerde, tozlaşma dönemi olan bahar aylarında rastgele dağılım görülür.
Bu dağılım tipi doğada çok nadirdir.

Görsel 2.12: Papatya, karahindiba ve kaktüslerde rastgele dağılım örneği

İnsan Popülasyonunda Yaş Dağılımları

Son birkaç yüzyılda insan popülasyonu hızlı bir artış göstermiştir. Buna
bağlı olarak kaynak yetersizliği, çevre sorunları, insan dışındaki bazı
türlerin nesillerinin tehlike altına girmesi, bazı türlerin nesillerinin ise
tükenmesi gibi sorunlar ortaya çıkmıştır. Popülasyonlar sonsuza dek
büyümeyi sürdüremez. Üreme çağındaki sağlıklı birey sayısının azlığı,
kıtlık, açlık ve savaşlar nedeniyle 20. yüzyıla kadar nüfus artışı yavaş
gerçekleşmiştir. Daha sonraki yıllarda sağlık, eğitim, beslenme koşulla-
rındaki iyileşme nüfusun büyümesini hızlandırmıştır. Hatta araştırmacı-
lar 2050’li yıllarda dünyadaki insan nüfusunun 7,8-10,8 milyar civarında
olacağını tahmin etmektedir (Grafik 2.7). Küresel nüfus hâlâ artmakla
birlikte, yıllık nüfus artış oranı oldukça düşmüştür. Nüfus kontrolü ve
AIDS dâhil birçok hastalık, popülasyon dinamiklerinde değişimlere ne-
den olmuştur.

7 milyar (2011)
Milyar
6 milyar (1999)
5 milyar (1987)

4 milyar (1974)
1 milyar (1804) 3 milyar (1959)
2 milyar (1927)

1800 1850 1900 1950 2000 2050
Grafik 2.7: Dünya Nüfusunun Yıllar İçinde Değişimi

İnsan popülasyonunun büyümesi, insanın üremeyi kontrol edebilme-
sinden dolayı diğer canlı popülasyonlarının büyümesinden farklı bir
nitelik göstermektedir.

277