Page 23 - Fen Lisesi Kimya 11 | 5.Ünite

KİMYASAL TEPKİMELERDE HIZ

Çözüm

a
b
c
r = k[X] [Y] [Z] olsun. Deneydeki derişimler ve tepkime hızları
oranlanırsa
b
c
2
I. 2 .2 = 2 ⇒ b+c=2 olur.
II. (1/2) .(1/2) (1/2) =(1/2) ⇒ a + b + c = 3’tür. Buradan b + c = 2 olduğu
a
3
c
b
için a = 1 olur.
3
c
III. 2 .2 = 2 ⇒ a + c = 3’tür. a = 1 olduğundan c = 2 olur. Dolasıyla
a
b=0 olur.
2
Buna göre tepkimenin hız ifadesi r = k[X][Z] şeklinde olur.
Bu tepkimenin yavaş basamağı hız ifadesinden yararlanılarak
X + 2Z → Ürün şeklinde olur.
5.7. Alıştırma
NO (g) + CO(g) → NO(g) + CO (g)
2 2
Tepkimesi için sabit sıcaklıkta yapılan deney sonuçları aşağıda verilmiştir.

Başlangış Derişimleri
Deney Tepkimenin
(M)
No Başlangıç Hızı (M/s)
[NO ] [CO]
2
1 0,1 0,1 21.10¯ 4
2 0,2 0,1 84.10¯ 4

3 0,2 0,2 84.10¯ 4

Verilen deney sonuçlarına göre
a) Tepkimenin hız ifadesini yazınız.
b) k hız sabitinin değerini ve birimini bulunuz.
c) Tepkimenin NO ve CO maddelerine göre derecesini ve tepkime-
2
nin derecesini bulunuz.

ç) Tepkimenin tek ya da çok basamaklı olduğunu belirtiniz.
d) Tepkime kabının hacmi yarıya indirilirse tepkime hızı nasıl değişir?

5.8. Alıştırma
H (g) + 2ICl(g) → 2HCl(g) + I (g) tepkimesinin mekanizması
2 2
I. H (g) + ICl(g) → HI(g) + HCl(g) (yavaş)
2
II. HI(g) + ICl(g) → HCl(g) + I (g) (hızlı) şeklindedir. Buna göre
2
a) HI derişimi iki katına çıkarılırsa
b) ICl derişimi üç katına çıkarılırsa
c) Tepkime kabının hacmi iki katına çıkarılırsa tepkime hızı nasıl değişir?

289
KİMYA 11. SINIF