Page 21 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

KiMYASAL TEPKiMELERDE DENGE

Örnek

H (g) + Cl (g) ⇌ 2HCl(g) tepkimesinde sabit sıcaklıkta 2 litrelik kapta
2 2
0,2 mol H , 0,4 mol Cl ve 0,4 mol HCl gazları dengededir. Tepkime
2 2
ortamına kaç mol Cl gazı eklenirse HCl’ün denge mol sayısı 0,6 olur?
2

Çözüm

İlk denge derişimleri
0,2 0,4 0,4
[H ] = = 0,1 M [CI ] = = 0,2 M [HCI] = = 0,2 M
2 2
2 2 2
[HCI] 2 0,2 2
K = = = 2
C
[H ].[CI ] 0,1.0,2
2 2
H (g) + Cl (g) ⇌ 2HCl(g)
2 2
Denge : 0,2 mol 0,4 mol 0,4 mol
Eklenen : ---- + n mol ----
Değişim : - 0,1 mol - 0,1 mol + 0,2 mol
Yeni denge : 0,1 mol 0,3 + n mol 0,6 mol

Yeni dengede derişimler
0,1 0,3 + n 0,6
[H ] = = 0,05 M [CI ] = M [HCI] = = 0,3 M
2 2
2 2 2
[HCI] 2 0,3 2
K = ⇒ 2 = ⇒ n = 1,5 mol eklenmelidir.
C
[H ] [CI ] 0,3 + n
2 2 0,05 .
2
6.8. Alıştırma

CO (g) + H (g) ⇌ CO(g) + H O(g) tepkimesinde sabit sıcaklıkta
2 2 2
1 litrelik kapta 0,4 mol CO , 0,5 mol H , 0,2 mol CO ve 0,4 mol H O
2 2 2
dengededir. H O(g) derişimini 0,3 molara indirmek için kaptan kaç
2
mol H gazı çekilmelidir?
2
6.9. Alıştırma

H (g) + CI (g) ⇌ 2HCI(g) denge tepkimesinde sabit sıcaklıkta 1 L'lik
2 2
kapta 0,2 mol H , 0,4 mol Cl , 0,4 mol HCl gazları dengededir. Tepkime
2 2
kabına kaç mol H (g) eklenirse HCl(g) denge mol sayısı 0,6 olur?
2
Basınç ve Hacmin Dengeye Etkisi
Basınç etkisi yoğun fazlarda (örneğin sulu çözeltilerde) tepkimeye
giren türlerin derişimlerini etkilemez. Bunun nedeni sıvı ve katıların sı-
kıştırılamamasıdır. Diğer yandan gazların derişimleri, basınçtaki deği-
şimlerden önemli derecede etkilenir.
Sabit sıcaklıkta dengedeki bir tepkimenin bulunduğu kapta toplam
basınç arttırılırsa denge derişimleri, artan basıncın etkisini azaltacak
yönde değişir. Böylece denge bozulur. Gazların bulunduğu kabın hacmi
küçültülürse gazların kısmi basınçları artar.

329
KİMYA 11. SINIF