Page 25 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

KiMYASAL TEPKiMELERDE DENGE

Ekzotermik denge tepkimelerinde
Sıcaklık arttırılırsa denge, girenler yönüne kayarak sıcaklığı azalt-
maya çalışır. K küçülür.
c
Sıcaklık azaltılırsa denge, ürünler yönüne kayarak sıcaklığı arttırma-
ya çalışır. K büyür. Örneğin
c
2NO (g) ⇌ N O (g) + ısı
2 2 4

denge tepkimesinde NO (g) bileşiğinden N O (g) bileşiğinin oluşumu
2 2 4
ekzotermik denge tepkimesidir. Bu tepkimede sıcaklık arttırılırsa denge
tepkimesi girenler yönüne kayar.
[N O ]
K = 2 4 2
şeklinde yazılan denge bağıntısında NO derişimi ar-
C
[NO ] 2
2
tarken N O derişimi azalır. Bu durumda denge sabiti K azalır.
2 4 c
Bu tepkimede sıcaklık azaltılırsa denge tepkimesi ürünler yönüne
kayar.
[N O ]
K = 2 4
şeklinde yazılan denge bağıntısında NO derişimi aza-
2
C
[NO ]
2 2
lırken N O derişimi artar. Bu durumda denge sabiti K büyür.
2 4 c
b) Le Châtelier İlkesi ile İlgili Hesaplamalar
Bazı denge tepkimelerinde derişim, basınç, hacim ve sıcaklık deği-
şiminin etkisi Tablo 6.1’de verilmiştir.

Tablo 6.1: Bazı Denge Tepkimelerine Yapılan Etki ve Dengedeki Değişimler
Etki Etki
Denge Tepkimesi Dengenin Dengenin
Değişim Değişim
Yönü Yönü
SO (g) + Cl (g) ⇌ SO Cl (g) SO (g) çekme Girenler (←) Cl (g) ekleme Ürünler (→)
2
2
2 2 2 2
H (g) + I (g) ⇌ 2HI(g) Hacmi azaltma Denge değişmez Hacmi arttırma Denge değişmez
2 2
N (g) + 3H (g) ⇌ 2NH (g) Hacmi azaltma Ürünler (→) Hacmi arttırma Girenler (←)
2 2 3
+
NaCl(k) + ısı ⇌ Na (suda) + Cl¯(suda) Sistemi soğutma Girenler (←) Sistemi ısıtma Ürünler (→)

PCl (g) + Cl (g) ⇌ PCl (g) ∆H < 0 Sistemi soğutma Ürünler (→) Basınç artışı Ürünler (→)
3 2 5
N O (g) ⇌ 2NO (g) Hacmi arttırma Ürünler (→) NO (g) ekleme Girenler (←)
2 4 2 2

333
KİMYA 11. SINIF