Page 50 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

Zayıf Asit/Baz Çözeltilerinde pH Hesaplama
Zayıf asit ve bazlar suda az iyonlaşır. Asidin veya bazın sadece mo-
+
lar derişiminin bilinmesiyle H veya OH¯ iyonlarının molar derişimi he-
saplanamaz. Zayıf asit ve baz çözeltilerinde pH ve pOH hesabı yapıla-
bilmesi için asidin veya bazın molar derişimi ile iyonlaşma yüzdesi veya
iyonlaşma sabitlerinin (K veya K ) bilinmesi gerekir. Sonuç olarak zayıf
a b
asit ve bazlarda pH ve pOH hesabı denge kuralları uygulanarak yapılır.

Bir değerli (monoprotik) zayıf HA asidinin iyonlaşma denklemi
+
HA(suda) + H O(s) ⇌ H O (suda) + A¯(suda)
2 3
kısa iyonlaşma denklemi
+
HA(suda) ⇌ H (suda) + A¯(suda) şeklinde
+
[H ][A¯]
K =
iyonlaşma sabiti denklemi şeklinde yazılır.
a [HA]
Bir değerli (monoprotik) zayıf BOH bazının iyonlaşma denklemi

+
BOH(suda) ⇌ B (suda) + OH¯(suda) şeklinde
+
[B ][OH¯]
iyonlaşma sabiti denklemi şeklinde yazılır.
K =
b
[BOH]
o
14
25 C saf su için K = 1.10¯ tür. Zayıf asitlerin sulu çözeltilerinde
su
+
sudan gelen H iyonu ihmal edilir. Bu durumda zayıf HA asidinin iyon-
laşma dengesi aşağıdaki gibi yazılır:
+
HA(suda) ⇌ H (suda) + A¯(suda)
Başlangıç (M) : c ---- ----
a
Değişim (M) : -x +x +x
Denge (M) : c -x x x
a
+
[H ][A¯] x.x
K = =
a
[HA] c -x
a İhmal edilir.
+
+
K c = x [H ] = x olduğundan formülde x yerine [H ] yazılır.
2
a a
+
+
K c = [H ] [H ] = (K c ) veya [H ] = √K c
+ 2
1/2
a a a a a a
Benzer şekilde baz çözeltilerinde de
√K c
1/2
[OH¯] = (K c ) veya [OH¯] = eşitliği yazılabilir.
b b b b

358 KİMYA 11. SINIF