Page 45 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

KiMYASAL TEPKiMELERDE DENGE

Örneğin 7A grubu elementlerinin hidrojenli bileşiklerinin asitlik kuv-
vetleri arasındaki ilişki aşağıdaki gibidir.
7A
F HF
HF HCI HBr HI
CI HCI Asitlik artar.
4
8
6
K : 7,1.10¯ < 1,3.10 < 1.10 < 1.10 9 Br HBr
a
I HI
Bir asidin bileşiminde hidrojenin yanında oksijen de varsa bu tür
asitlere oksiasitler denir. Aynı elementin oksiasitlerinin oksijen sayısı
+
arttıkça H iyonunun kopması kolaylaşır ve asitlik kuvveti artar.
Bazı oksiasitlerin asitlik kuvvetlerinin sıralanışı
HClO < HClO < HClO < HClO
2 3 4
H SO < H SO
2 3 2 4
HNO < HNO şeklindedir.
2 3
Merkez atomu farklı olan oksiasitlerde merkez atomun elektronega-
tifliği arttıkça asitlik kuvveti artar.
HIO HBrO HCIO

11
9
K : 2,3.10¯ < 2,0.10¯ < 2,9.10¯ 8
a
Organik asitler (karboksilli asitler) yapılarında karboksil grubu
(-COOH) bulunduran asitler olup oksiasitler grubundadır. Genel yapı-
ları R-COOH şeklindedir. R- grubundaki karbon sayısı arttıkça asitlik
kuvveti azalır.

HCOOH > CH COOH > C H COOH > C H COOH
3 2 5 3 7
Aynı karbon sayılı organik asitlerde karboksil grubu sayısı arttıkça
asitlik kuvveti artar.

C H COOH < CH (COOH)
2 5 2 2
Periyodik sistemde gruplarda yukarıdan aşağı, periyotlarda sağdan
sola doğru metallerin elektronegatifliğinin azalması ile bu tür bileşik-
lerin bazlık kuvveti artar. Bir metal atomuna hidroksit grubunun bağ-
lanmasıyla oluşan bazlar B(OH) genel formülü ile gösterilir. Bu bazlar
n
B – O – H yapısındadır ve B metal atomudur. Metallerin elektronega-
tifliği küçük olduğundan B – O bağını oluşturan elektron çifti oksijen
+
atomu tarafından tamamen çekilir. Bunun sonucu olarak bileşik B ve
OH¯ iyonlarına ayrılarak baz özelliği gösterir.
Tablo 6.8’de bazı elementlerin periyodik cetveldeki yerleri verilmiştir.

Tablo 6.8: Periyodik Sistemde 3. Periyot ve 1A Grubu Elementleri
1A
2A 3A
Li
Na Mg Al

K
Rb

353
KİMYA 11. SINIF