Page 44 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

Genel olarak bir asit çözeltisinin başlangıç derişimi ve K değeri bi-
a
+
liniyor ise dengedeki H iyonu derişimi, pH’si ve iyonlaşma yüzdesi he-
saplanabilir.
Bir değerli zayıf baz BOH’ın suda iyonlaşma dengesi

+
BOH(suda) ⇌ B (suda) + OH¯(suda) şeklindedir.
Bir zayıf baz için iyonlaşma denge ifadesi

+
[B ][OH¯]
K = şeklinde yazılır.
b [BOH]
Zayıf bir bazın iyonlaşma denge sabiti “K ” ile gösterilir. Belirli bir
b
sıcaklıkta, BOH bazının kuvveti nicel olarak K ’nin büyüklüğü ile ölçülür.
b
K büyüdükçe bazın kuvveti artar. BOH bazının iyonlaşma yüzdesi ne
b
+
kadar büyükse [B ] ve [OH¯] iyon derişim değerleri büyük olacağından
K değeri de büyük olur. Sadece zayıf bazlar için K değerlerinden bah-
b b
o
sedilir. Bazı zayıf bazların 25 C’deki iyonlaşma sabitleri Tablo 6.7’de
verilmiştir.
o
Tablo 6.7: Bazı Zayıf Bazların 25 C’deki K Sabitleri
b
Asidin Adı Formülü K
b
Etilamin C H NH 5,6.10 ¯ 4
2 5 2
Metilamin CH NH 4,4.10¯ 4
3 2
Amonyak NH 1,8.10¯ 5
3
Piridin C H N 1,7.10¯ 9
5 5
Anilin C H NH 3,8.10 ¯ 10
6 5 2
Kafein C H N O 5,3.10¯ 14
8 10 4 2
Üre (NH ) CO 1,5.10¯ 14
2 2

Periyodik sistemde aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe
ametallerin hidrojenli bileşiklerinin asitlik kuvveti artar. Aynı periyotta
bulunan elementlerin elektronegatiflikleri soldan sağa doğru artar. Bu
durumda hidrojenle ametal atomu arasındaki bağın polarlığı artar, suda
iyonlaşma kolaylaşır ve asitlik kuvveti artar.
Örneğin periyodik sistemin 2. periyodunda bulunan N, O ve F ele-
mentlerinin hidrojen atomu ile oluşturdukları bileşikler NH , H O ve
3 2
HF’dir. Bu bileşiklerin asitlik kuvvetleri arasındaki ilişki,

NH H O HF
3 2
4
7
10
K : 5,56.10¯ < 1.10¯ < 7,1.10¯ şeklindedir.
a
Periyodik sistemde aynı grupta yukarıdan inildikçe ametallerin hid-
rojenli bileşiklerinin asitlik kuvveti artar. Yukarıdan inildikçe ametallerin,
atom çapı arttığı için hidrojenle yaptığı bağın kuvveti azalır. Bu durum-
da hidrojenin iyonlaşması kolaylaşır ve bileşiğin asitliği artar.

352 KİMYA 11. SINIF