Page 41 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

KiMYASAL TEPKiMELERDE DENGE

Baz-2 Asit-2
+
c) HF(suda) + H O(s) ⇌ H O (suda) + F¯(suda)
2
3
Asit-1 Baz-1
Asit-2 Baz-2
+
ç) NH (suda) + H O(s) ⇌ NH (suda) + OH¯(suda)
3 2 4
Baz-1 Asit-1
Bilgi Kutusu
Asit-2 Baz-2 Anyonların bazlığını etkile-
d) CN¯(suda) + H O(s) ⇌ HCN(suda) + OH¯(suda) yen en önemli faktör anyonun
2
Baz-1 Asit-1
elektriksel yüküdür. Anyonla-
rın negatif yükünün artması
bazlık kuvvetini arttırır.
Bazı anyonların bazlık kuv-
6.15. Alıştırma
vetinin artışı şu şekildedir.
Aşağıda verilen tepkimelerde konjuge asit baz çiftlerini belirleyiniz.
2
OH¯ < O ¯
+
a) CH COOH(suda) + H O(s) ⇌ H O (suda) + CH COO¯(suda)
3 2 3 3 2 3
H PO¯ < HPO ¯ < PO ¯
b) F¯(suda) + H O(s) ⇌ HF(suda) + OH¯(suda) 2 4 4 4
2 2 3 4
ClO¯ < SO ¯ < PO ¯ < SiO ¯
+
c) HClO (suda) + H O(s) ⇌ H O (suda) + ClO¯(suda) 4 4 4 4
4 2 3 4
ç) HCO¯(suda) + H O(s) ⇌ H CO (suda) + OH¯(suda)
3 2 2 3
2
d) SO ¯(suda) + H O(s) ⇌ HSO¯(suda) + OH¯(suda)
4 2 4
Bilgi Kutusu
Aynı gruptaki ametallerin
b) Anyon ve Katyonların Asit/Baz Davranışları
aynı negatif yüklü iyonlarının
Konjuge asit-baz çiftlerinde, zayıf bazların konjuge asidi olan bütün
bazlık kuvveti iyon yarıçapı-
katyonlar asit gibi davranır. Bu katyonlar sulu çözeltilerinde pH değerini
nın artmasıyla azalır. Çünkü
düşürür.
aynı miktardaki elektronun
Örneğin NH zayıf bir bazdır. Suyla tepkimesi
3 daha büyük hacimde bu-
+
NH (suda) + H O(s) ⇌ NH (suda) + OH¯(suda) şeklindendir.
3 2 4 lunmasıyla yük yoğunluğu
+
+
NH ’ın konjuge asidi NH (amonyum) katyonudur. NH katyonunun azalır.
3 4 4
suyla tepkimesi Örneğin F¯ , Cl¯ , Br¯ ve I¯
+ +
NH (suda) + H O(s) ⇌ NH (suda) + H O (suda) şeklindedir. iyonlarının bazlıkları
4
3
2
3
+
NH katyonu yukarıdaki tepkimeye göre zayıf asit özelliği gösterir,
4 F¯ > Cl¯ > Br¯ > I¯ şeklindedir.
+
suyla tepkimesinde ortama proton (H ) vererek pH değerini düşürür.
3 +
3 +
3 +
3+
Çapı küçük ve yükü büyük olan metal katyonları (Al , Cr , Fe , Bi
2+
ve Be ) kuvvetli asitlerin eşlenik bazlarından oluşan tuzlarda asidik bir
3+
çözelti oluşturur. Pozitif yüklü Al iyonu, elektron yoğunluğunu kendi-
sine doğru çekerek O – H bağının polaritesini arttırır. Sonuç olarak H
atomları, hidratlaşmada yer almayan su moleküllerinden daha büyük
iyonlaşma eğilimi gösterir.
Periyodik sistemin 1A ve 2A grubunda bulunan metallerin katyonları
ile diğer grupların +1 yüklü iyonları sulu çözeltilerde asidik özellik gös-
termez. Bu metal katyonları kendilerini çevreleyen hidratize su molekül-
leri üzerinde önemli bir kutuplanmaya sebep olamayacak kadar büyük
boyutludur ve yükleri küçüktür. Bu katyonlar, su moleküllerinin protonla-
rını kolaylıkla koparamadığından asidik özellik göstermez.
349
KİMYA 11. SINIF