Page 37 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

KiMYASAL TEPKiMELERDE DENGE

+
HCOOH bileşiği suda çözünerek H O iyonu oluşturur. Bu nedenle
3
HCOOH asidik ve tepkime çift yönlü olduğu için zayıf elektrolittir (Gör-
sel 6.10).

O O
II + II
H C O H + H O ⇌ H O H + H C O ¯
I I
H H

Görsel 6.10: Metanoik asitin suda hidronyum ve format iyonu oluşturması

6.3.3. Katyonların Asitliği ve Anyonların Bazlığı

Brönsted-Lowry asit baz tanımında belirtilen katyon ve anyonların
asitliği veya bazlığı su ile tepkimelerinden belirlenebilir. Buna göre HCN
ve NH bileşiklerin suyla tepkimeleri sonucu oluşan katyon ve anyonlar
3

+
HCN(suda) + H O(s) ⇌ H O (suda) + CN¯(suda)
2 3
+
NH (suda) + H O(s) ⇌ NH (suda) + OH¯(suda) şeklindedir.
3 2 4
HCN zayıf asidi ve NH zayıf bazının suyla tepkimesinden oluşan
3
+
CN¯ anyonu ve NH katyonunun suyla tepkimeleri sonucunda bu iyon-
4
ların asitliği ve bazlığı belirlenir.

CN¯(suda) + H O(s) ⇌ HCN(suda) + OH¯(suda)
2
+
+
H alan (baz) H veren (asit)
+ +
NH (suda) + H O(s) ⇌ NH (suda) + H O (suda)
4
3
3
2
H veren (asit) H alan (baz)
+
+
+ +
CN¯ anyonu OH¯ iyonu oluşturduğu için bazik, NH katyonu H O
4 3
iyonu oluşturduğu için asidik özellik gösterir. Suyla etkileşen anyonlar
bazik, katyonlar asidik özellik gösterir.
a) Kuvvetli/Zayıf Asitler ve Bazlar
Bir elektrolitin (iletken çözelti) kuvveti, çözeltide kendisini oluşturan
iyonlara ne kadar ayrıştığına bağlıdır. Kuvvetli elektrolit çözeltide iyon-
larına tamamen ayrışırken zayıf elektrolit kısmen ayrışır. Kuvvetli/zayıf
asitler ve bazlar da buna göre tanımlanır.
Kuvvetli asitler ve bazlar çözeltide tamamen (%100) iyonlaşır ve
bunların elektriksel iletkenlikleri çok iyidir. Zayıf asitler ve bazlar kısmen
iyonlaşır ve elektriksel iletkenlikleri azdır.
Kuvvetli asit ve bazların iyonlaşma tepkimeleri, tek yönlü ok işareti
(→) ile zayıf asit ve bazların iyonlaşma tepkimeleri, çift yönlü ok işareti
(⇌) ile belirtilir.

345
KİMYA 11. SINIF