Page 43 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

KiMYASAL TEPKiMELERDE DENGE

Genel olarak zayıf asit ve zayıf baz sırasıyla HA ve BOH ile gösteri-
lirse sudaki iyonlaşma dengeleri ve denge sabitleri aşağıdaki gibi ifade
edilir.
Bir değerli zayıf asit HA ise suda iyonlaşma dengesi
+
HA(suda) + H O(s) ⇌ H O (suda) + A¯(suda) şeklinde yazılır.
2 3
Ya da basitçe aşağıdaki gibi yazılır.
+
HA(suda) ⇌ H (suda) + A¯(suda)
Bir zayıf asit için iyonlaşma denge ifadesi

+ +
[H O ][A¯] [H ][A¯]
3
K = yada K = şeklinde yazılır.
a a
[HA] [HA]
Zayıf bir asidin iyonlaşma denge sabiti “K ” ile gösterilir. Belirli bir
a
sıcaklıkta, HA asidinin kuvveti nicel olarak K ’nin büyüklüğü ile ölçülür.
a
Ka büyüdükçe asidin kuvveti artar. HA asidinin iyonlaşma yüzdesi ne
+
kadar büyükse [H O ] ve [A¯] iyon derişim değerleri büyük olacağından
3
K değeri de büyük olur. Sadece zayıf asitler için K değerlerinden bah-
a a
o
sedilir. Bazı zayıf asitlerin 25 C’deki iyonlaşma sabitleri Tablo 6.6’da
verilmiştir.
o
Tablo 6.6: Bazı Zayıf Asitlerin 25 C’deki K Sabitleri
a
Asidin Adı Formülü K
a
Hidroflorik asit HF 7,1.10¯ 4

Nitröz asit HNO 4,5.10¯ 4
2
Asetilsalisilik asit (aspirin) C H O 3.10¯ 4
9 8 4
Formik asit HCOOH 1,7.10¯ 4

Askorbik asit C H O 8.10¯ 5
6 8 6
Benzoik asit C H COOH 6,5.10¯ 5
6 5
5
Asetik asit CH COOH 1,8.10¯
3
Hidrosiyanik asit HCN 4,9.10¯ 10
10
Fenol C H OH 1,3.10¯
6 5
Hidrazoik asit HN 1,9.10¯ 5
3
Kloröz asit HClO 1,1.10¯ 2
2

o
Tablo 6.6’da çok sayıda zayıf asit ve onların 25 C’deki K değerleri
a
gösterilmiştir. Bu asitlerin tümü zayıf asit olmasına karşın kuvvetleri ara-
4
sında büyük farklılıklar vardır. Örneğin HF için K (7,1.10¯ ) değeri, HCN
a
10
için K (4,9.10¯ ) değerinin yaklaşık 1,5 milyon katıdır.
a

351
KİMYA 11. SINIF