Page 63 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

KiMYASAL TEPKiMELERDE DENGE

Sodyum asetat tuzu suda iyonlarına ayrılır.
H O
+
CH COONa(k) 2 CH COO¯(suda) + Na (suda)
3 3
Bazik tuzun anyonu (CH COO¯) suyla tepkimeye girerek hidroliz olur
3
ve OH¯ iyonu oluşturur. Hidroliz tepkimesi denge tepkimesidir.
CH COO¯(suda) + H O(s) ⇌ CH COOH(suda) + OH¯(suda)
3 2 3
[CH COOH] [OH¯]
K = 3 (K ; hidroliz denge sabitidir.)
h
h
[CH COO¯]
3
Hidroliz tepkimesi sonucunda OH¯ iyonları oluştuğu için CH COONa
3
çözeltisi baziktir.

c) Asidik Çözeltiler Oluşturan Tuzlar
NH zayıf baz ile HCl kuvvetli asit çözeltilerinin tepkimesinden olu-
3
şan NH Cl (amonyum klorür) tuzu asidik tuzdur.
4
NH (suda) + HCl(suda) → NH Cl(suda)
3 4
Amonyum klorür tuzu suda iyonlarına ayrılır.
H O +
NH Cl(k) 2 NH (suda) + Cl¯(suda)
4 4
+
Asidik tuzun katyonu (NH ) suyla tepkimeye girerek hidroliz olur ve
4
+
H O iyonu oluşturur. Hidroliz tepkimesi denge tepkimesidir.
3
+
+
NH (suda) + H O(s) ⇌ NH (suda) + H O (suda)
4 2 3 3
Bu tepkime daha basit olarak da yazılabilir.
+
+
NH (suda) ⇌ NH (suda) + H (suda)
4 3
+
[NH ] [H ]
K = 3
h +
[NH ]
4
+
Hidroliz tepkimesi sonucunda H iyonları oluştuğu için NH Cl çözel-
4
tisi asidiktir.
Zayıf asit ile zayıf bazdan oluşan tuzların hem katyonu hem de an-
yonu suyla tepkime verir. Bu tip tuzların asidik, bazik ya da nötr karak-
terde olması zayıf asit ya da zayıf bazın iyonlaşma sabitlerine (bağıl
kuvvetlerine) bağlıdır.
■ Anyon için K katyon için K değerinden daha büyükse (K > K ), anyon
b a b a
katyondan daha büyük oranda hidroliz olacağı için çözelti bazik olur.
■ Anyon için K katyon için K değerinden daha küçükse (K > K ), anyon
b a a b
katyondan daha küçük oranda hidroliz olacağı için çözelti asidik olur.
■ Anyon için K katyon için K değerine yaklaşık veya eşitse (K ≅ K ),
b a b a
anyon ve katyon eşit oranda hidroliz olacağı için çözelti nötr olur.
Bazı anyonlar hem asit hem de bazik (amfoter) özellik gösterir. Ör-
neğin HSO¯ (bisülfat) iyonunun su ile tepkimesi (hidrolizi) sonucu olu-
4
şan çözelti asidik mi yoksa bazik midir?
+
2
HSO¯ (suda) + H O(s) ⇌ H O (suda) + SO ¯(suda) K = 1,3.10¯ 2
4 2 3 4 a
HSO ¯(suda) + H O(s) ⇌ H SO (suda) + OH¯(suda) K = çok küçük
4 2 2 4 b
Tepkimelerindeki K ve K değerleri karşılaştırılırsa K > K olduğu görü-
a b a b
lür. HSO¯ iyonu asidik özellik gösterir.
4

371
KİMYA 11. SINIF