Page 13 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

Okuma Parçası

BENZİNDE OKTAN SAYISI NEDİR?

Ham petrolün 30-150 C’de kaynayan
o
kısmı katkısız benzin olarak adlandırılır.
Katkısız benzin beş karbonludan on kar-
bonluya kadar olan alkanları içerir. Benzin,
buji ile ateşlenen motorların temel yakıtıdır.

Ancak katkısız benzin, araç motorlarında
vuruntuya neden olduğu için uygun bir
yakıt değildir. Vuruntu, motor pistonlarının
inip çıkarken piston çeperlerine çarpmasıyla
meydana gelen ve motorun gücünü azaltan
bir olaydır. Yeniden biçimlendirme olarak
bilinen bir arıtma süreciyle benzinin kalite-
sini ayarlamak mümkündür.

Benzinin, kendiliğinden tutuşma sıcaklığı ve oktan sayısı gibi önemli özellikleri
vardır. Motor yakıtlarının en önemli özelliklerinden biri olan kendiliğinden tutuş-
ma sıcaklığı, yakıtın kendi kendine tutuştuğu noktadır. Halk arasında adı sıklıkla
duyulan oktan sayısı ise benzinin kendiliğinden tutuşma dayanıklılığının bir gös- 125
tergesidir. Örneğin bir benzinin içinde %95 izooktan, %5 de normal heptan varsa
bu benzinin oktan sayısı 95 olur, izooktan miktarı aynı zamanda oktan sayısını
verir.
Yüksek oktanlı benzin, düşük oktanlı benzinden daha yavaş yanar. Bu yavaş yan-

ma sayesinde yüksek devirdeki araçların motorunda vuruntu oluşması engellenir.
Dolayısıyla yüksek oktanlı benzin,
motorda daha az vuruntuya neden
olur. Bu sayede araç daha sessiz ça-
lışır. Titreşimsiz çalışan bir moto-
run performansı artar ve bu sayede
motor parçalarının ömrü uzar.
Yüksek oktan, hava-yakıt karışımı-
nın yanma verimini artırdığı için

araçta güç artışını sağlar. Ayrıca
yüksek oktanlı benzin, egzozdan
çıkan NO gibi gazları azaltarak in-
X
san ve çevre sağlığına katkı sağlar.

FEN LİSESİ KİMYA 12