Page 16 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

3.1.6. Alkenlerin Özellikleri
Alkenler de alkanlar gibi apolardır. Alken molekülleri arasın-
da London etkileşimleri gözlenir. Karbon sayısı 2 ile 4 arasında
olan alkenler gaz hâlindedir. Karbon sayısı 5 ile 17 arasındaki
alkenler sıvı, 17’den fazla olan alkenler ise katı hâldedir. Alken-
ler, su gibi polar çözücülerde çözünmez.
Alkenlerde karbon-karbon ikili bağı, karbon-karbon tekli ba-
ğından daha reaktiftir. Bu yüzden alkenler, kimyasal tepkimelere
karşı isteklidir. Alkenler, yapılarındaki zayıf pi (π) bağlarından
dolayı katılma tepkimesi verir.
Alkenlere nikel, platin, palladyum elementleri katalizörlü-
ğünde H 2 katılırsa pi (π) bağı açılır ve molekül doymuş hâle
gelerek alkan oluşur.
R–CH=CH 2 + H 2 Ni/Pt/Pd R–CH 2 –CH 3
Alken Alkan

Ni/Pt/Pd
CH 2 =CH 2 + H 2 CH 3 –CH 3
Eten Etan
Komşu dihalojenür alkanların eldesinde alkenlere halojen
katılmasının önemli bir yeri vardır. Bromun katılması kar-
bon-karbon ikili bağının olup olmadığını anlamada önemlidir.
Bromun karbon tetraklorürdeki çözeltisi kırmızıdır. Alkenler,
128 bu kırmızı renkteki brom çözeltisini renksiz hâle getirir.
Br Br
R–CH=CH–CH 3 + Br 2 R–CH–CH–CH 3
–
–
renksiz kırmızı renksiz
Br Br
CH 3 –CH=CH 2 + Br 2 CH 3 –CH–CH 2
–
–
Propen 1,2-dibrom propan
Halojen asitleri, alkenlere kolaylıkla katılır ve alkil halojenür-
ler meydana gelir. Alkenlere halojen asitleri gibi polar molekül-
lerin katılmasında Markovnikov Kuralı’na uyulur. Bu kurala
göre halojen asidi alkenlere katılırken hidrojeni çok olan karbo-
na asidin hidrojeni, diğerine ise asidin halojeni bağlanır.

R–CH=CH 2 + HX R–CH–CH 3
X – Cl

CH 3 –CH=CH 2 + HCl CH 3 –CH–CH 3
–
Propen 2-klor propan
Alkenler, H 2 SO 4 katalizörlüğünde su molekülleri ile katılma
tepkimesi vererek alkollere dönüşür. Alkenlere su katılması
-halojen asidi katılmasında olduğu gibi- Markovnikov Kuralı’na
göre gerçekleşir. İkili bağa sahip karbonlardan hidrojeni çok
olana hidrojen, diğerine ise OH grubu bağlanır.
R–CH=CH 2 + H–OH H2SO4 R–CH–CH 3
OH
–