Page 66 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

3.7.4. Yaygın Kullanılan Esterler
Uzun zincirli yağ asitlerinin uzun zincirli alifatik alkollerle
yaptığı polar olmayan esterlere mum denir. Mumlar, genellikle
bazı böceklerin salgılarında; hayvanların deri, kıl ve tüylerinde;
bitkilerin yapraklarında, meyve ve meyve kabuklarında bulunur.
Hayvanlardaki yün, kıl ve tiftiğin etrafını saran yağlı tabaka-
nın yapısında lanolin (yün yağı) denen mum yapılı maddeler
bulunur. Koyun yününe uygulanan bir seri işlem sonucu elde
edilen lanolin, kozmetik sanayisinde çokça kullanılır (Görsel 3.24).
Bal mumu; uzun karbon zincirli bir alkol, serbest yağ asidi ve
hidrokarbon taşıyan kompleks bir esterdir. Arıların petek yap-
mak için salgıladığı yumuşak ve sarımsı bir maddedir (Görsel 3.25).
Görsel 3.24: Koyun yününden
elde edilen lanolin Doğal olarak elde edilebilen bal mumu sanayide de üretilebilir.
İlaç sanayisinde, mum üretiminde ve kozmetik alanında (krem
yapımı) sıklıkla kullanılır.
Balsam, bazı çalı ve ağaçlardan sızan bir tür reçinedir (Gör-
sel 3.26). Yapısında birçok asit ve ester bulunan balsam; sabun,
şampuan, krem, parfüm imalatı ve ilaç endüstrisinde kullanılır.
Etil asetat, metil asetat, etil format gibi düşük molekül ağır-
lıklı esterler boyaların seyreltilmesi işleminde çözücü olarak
kullanılır. Ayrıca büyük moleküllü esterlerden plastik üretimin-
de yararlanılır.

178

Görsel 3.26: Balsam

Görsel 3.25: Bal mumu