Page 65 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

Bir mol gliserinle üç mol yağ asidinden oluşan esterlere
trigliserit ya da yağ denir. O
CH 2 O C R
O
CH 2 O C R
O
CH 2 O C R
İkili bağ içermeyen yağ asitleri, doymuş yağların yapısın-
da bulunur. Doymuş yağlar oda sıcaklığında katıdır. İkili bağ
içeren yağ asitleri ise doymamış yağların yapısında bulunur.
Doymamış yağlar oda sıcaklığında sıvıdır. Sıvı yağlar, katalitik
hidrojenleme ile katı hâle (margarin) dönüştürülebilir (Görsel
3.23). Bu tepkimede hidrojen, doymamış trigliseritlerdeki ikili
bağların bir kısmına katılır.
Aynı karbon sayısına sahip karboksilik asitler ve esterler bir-
birinin fonksiyonel grup izomeridir. Karboksilik asit ve esterle-
rin genel formülleri C n H 2n O 2 şeklindedir.
Bütanoik asit ve metil propiyonatın genel formülleri ise
C 4 H 8 O 2 şeklindedir. Kapalı formülleri aynı olmasına rağmen
yapı formülleri farklı olduğu için bu iki bileşik birbirinin izomeridir.

Görsel 3.23: Margarin
H
C 3 H 7 CH 3
Bütanoik asit Metil propiyonat 177

Örnek
Metil etanoat esterinin fonksiyonel grup izomeri olan karboksilik asidin adını ve yapı
formülünü yazınız.
Çözüm

metil etanoatın yapı formülüdür. Bu formül incelendiğinde bileşiğin üç
CH 3
karbon atomundan oluştuğu görülmektedir. Buna göre bu bileşiğin izomeri olan karboksilik
asidin de üç karbon atomundan oluşması gerekir. Üç karbonlu karboksilik asit propiyonik
asittir ve bu asidin yapı formülü şu şekildedir:

H
C 2 H 5
Alıştırma
Pentanoik asitle izomer olan düz zincirli esterlerin adını ve yapı formüllerini yazınız.

FEN LİSESİ KİMYA 12