Page 25 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

50. ALIŞTIRMA

Üzerinden i şiddetinde akım geçen tel çerçeveler, düzgün manyetik alan içine yerleştirilmiştir.

B
i B
i
Dönme Dönme
Ekseni Ekseni
i
i

Buna göre çerçevelere etki eden manyetik kuvvetleri çizip çerçevelerin hareketlerini yorumlayınız.

ÇÖZÜM

E) YÜKLÜ PARÇACIKLARIN MANYETİK ALAN İÇİNDEKİ HAREKETİ

Manyetik alan içindeki, üzerinden akım geçen tele manyetik bir kuvvet etki edebilir. Aslında bu kuvvet, tele
değil; tel üzerinde hareket eden yüklere uygulanır. İletken tel içerisindeki serbest elektronların hareketi ile her
bir elektrona manyetik kuvvet etki eder. Tele etkiyen manyetik kuvvet, yüklere etki eden kuvvetlerin bileşke-
sidir. Düzgün bir manyetik alan içinde hareket eden yüklü parçacığa etki eden kuvvetin yönü sağ el kuralı ile
bulunur.

F
B

V

Şekil 2.57: Manyetik alan içinde hareket eden pozitif yüke etkiyen kuvvet için sağ el kuralı
Bu kurala göre sağ el Şekil 2.57’deki gibi açılarak sağ elin başparmağı yükün hızının yönünü, diğer dört par-
mak manyetik alanın yönünü gösterecek şekilde tutulduğunda avuç içi pozitif yüke etkiyen manyetik kuvvetin
yönünü gösterir. Negatif yükler için ise sağ el kuralı uygulanırken başparmak yükün hareket yönünün tersi yö-
nünde tutulur. Yüke etkiyen manyetik kuvvet, yükün hız vektörü ve manyetik alan her zaman birbirine dik olur.

327
327