Page 41 - Fizik 9 | 5.Ünite

KÜRESEL ISINMA

Dünya iklimi, tarih boyunca değişime uğramıştır. Bu değişi-
min çoğu, Dünya yörüngesinde meydana gelen değişimlerle

gezegenin aldığı güneş enerjisi miktarının artmasına dayan-
dırılmaktadır. Öte yandan son yüzyılda meydana gelen iklim
değişikliklerinin %90ʼının insan faaliyetlerinden kaynaklandığı
kabul edilmektedir.
Küresel ısınma sera etkisi sebebiyle dünya yüzeyi
ortalama sıcaklığının artmasıdır. Sera etkisi ise fosil yakıtların
aşırı kullanılması ve ormansızlaşma yüzünden atmosferde
karbondioksit, kükürtdioksit ve karbonmonoksit gibi gazların
birikmesi sonucunda Güneş ışınlarının atmosferde uzun süreli
kalmasıdır. Atmosfer dışına çıkamayan ışınlar yüzünden dünya
yüzeyi olması gerekenden fazla ısınmaktadır. Küresel ısınma;
okyanusların ısınması, buzulların erimesi, deniz seviyesinin
yükselmesi, kar örtüsünün azalması, yoğun yağış olaylarının
artması, okyanuslarda asit oranının artması ve canlı türlerinin
yok olmaya başlaması (Görsel 5.4.5) gibi olumsuz etkilere yol
açmaktadır.
Küresel ısınmaya karşı dünya çapında çalışmalar yapıl-
makta, ülkeler arasında sözleşmeler imzalanmaktadır. 1992
yılında kabul edilen ve 1994 yılında yürürlüğe giren Birleşmiş
Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS)
ile iklim değişikliği sorununa karşı küresel tepkinin temeli
oluşturulmuştur. BMİDÇS kapsamında kabul edilen Kyoto
Protokolü de uluslararası bir anlaşmadır. Protokolün ana amacı,
atmosferdeki sera gazı yoğunluğunun iklimi etkilemeyecek
seviyede dengede kalmasını sağlamaktır. BMİDÇS, emisyonun
azaltılması için teşvik edici uygulamalar, Kyoto Protokolü ise
zorlayıcı yaptırımlar öngörmektedir.

Görsel 5.4.5: Küresel ısınma sebebiyle nesli tehlike altında olan kutup
ayıları
“Küresel ısınma nasıl önlenir?” sorusunu cevaplamak ve
çözüm üretmek için “Küresel Isınma Engellenebilir mi?” adlı
projeyi yapınız.

ISI VE SICAKLIK 249