Page 68 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 32
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
3. ÜNİTE : ŞİİR > Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri > Beyitlerle Kurulan Nazım Biçimleri
Kavram : Gazel
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Yazma Becerisi

Çalışmanın Adı YANDIM ELİNDEN 20 dk.
Çalışmanın Amacı Gazel türlerinin genel özelliklerini açıklayıp aralarındaki farkları tespit edebilme.

Yönerge: Aşağıdaki bilgi haritasını inceleyip metinleri okuyunuz. Bunlardan hareketle soruları cevaplayınız.

KONULARINA GÖRE GAZEL TÜRLERİ

Hakimane (Hikemî)
Âşıkane Gazel Şuhane Gazel Rindane Gazel Gazel

Aşkla ilgili mutluluk, Sevgiliyi ve sevgilinin Dünya malına önem Düşündüren, öğüt
acı, keder, yakarış gibi güzelliğini anlatan vermeme, yaşamaktan veren, veciz söyleyişli
duyguların içli bir gazellerdir. Nedîm’in zevk alma ve eğlence gazellerdir. Nâbî,
şekilde anlatıldığı gazelleri, şuhane ile ilgili çeşitli düşünce- hakimane
gazellerdir. Fuzûlî’nin gazele örnektir. leri anlatan gazellerdir. gazelin en önemli
gazelleri, âşıkane Bâkî, rindane gazelin temsilcilerindendir.
gazelin en güzel en önemli
örnekleri temsilcilerindendir.
arasındadır.

GAZEL
Ey fitnesi çok kavli yalan yandım elinden
Bin nâz ile bin gönlü alan yandım elinden
Sen şem‘ gibi gayr ile meclisde gülersin
Ben akıtırım yaş ile kan yandım elinden
Ney gibi delindi ciğerüm aşkın elinden
Her dem ederim âh ü figân yandım elinden
Yandı dü cihân âteş-i âhımla ve lîkin
Ben senin eyâ şâh-ı cihân yandım elinden

Şol sunduğun âteş midür ey sâki bana kim
Sen aldın ele câm hemân yandım elinden

Her hâr ile sen sohbet edersin dün ü gün ben
Derdin ederim mûnis-i cân yandım elinden
Ahmed çeke cevrini vü lûtfun göre agyâr
Ey şefkati az şâh-ı cihân yandım elinden

mef’ûlü / mefâ’îlü / mefâ’îlü / fe’ûlün
Ahmed Paşa
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Kelime Dağarcığı:
agyâr: Yabancılar, başkaları. âteş-i âh: Ah ateşi. câm: Kadeh. cevr: Eziyet, üzme, zulüm. dü: İki. eyâ: Ey, hey.
hâr: Diken. kavl: Söz. lîkin: Lakin. mûnis-i cân: Can dostu. şâh-ı cihân: Dünya padişahı. şem‘: Mum.

65