Page 70 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 33
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
3. ÜNİTE : ŞİİR > Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri > Beyitlerle Kurulan Nazım Biçimleri
Kavram : Kaside
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Okuma Becerisi

Çalışmanın Adı KASİDENİN DÜNYASI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Kasidenin özelliklerini ve bölümlerini açıklayabilme.

SU KASİDESİ

1. Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su

2. Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem
Yâ muhît olmış gözümden günbed-i devvâra su
(...)

30. Yümn-i na’tünden güher olmış Fuzûlî sözleri
Ebr-i nîsândan dönen tek lü’lü şeh-vâra su
(...)

32. Umduğum oldur ki rûz-ı haşr mahrûm olmayam
Çeşm-i vaslun vire men teşne-i dîdâra su.
fâilâtün / fâilâtün / fâilâtün / fâilün
Fuzûlî , Su Kasidesi
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Kelime Dağarcığı:
âb: Su. gûn: Renk. âb-gûn: Su rengi, mavi. bidâr: Uyanık. çeşme: Pınar, su kaynağı. çeşme-i vasl: Kavuşma pınarı.
devvâr: Devreden, dönen. dîde: Göz. dîde-i bîdâr: Uyanmış göz, uyanık göz. eşk: Gözyaşı. eşk-i hasret: Özlem gözyaşı,
hasret gözyaşı. günbed: Kubbe. günbed-i devvâr rengi: Gökyüzünün rengi. hâb: Uyku. hâb-ı gaflet: Gaflet uykusu.
muhît olmak: Kaplamak, çevrelemek. od: ateş. rûz: Gün. rûz-ı haşr: Mahşer günü. teşne: Susamış, susuz, çok istekli.
teşne-i dîdâr: Yüzün susamışı; görmeye, görüşmeye, güzel bir yüz görmeye susamış olan. tökende: Döktüğünde. vasl:
Kavuşma, ulaşma, vasıl olma.

1. Aşağıdaki sözcükleri kullanarak metindeki boşlukları tamamlayınız.

İran Arap sevmek Azeri övmek mahlas

sevmek Azeri ilk tanıtmak güzel son

Kaside, Arapça "kasada" kökünden gelip; kelime anlamıyla “kastetmek, yönelmek, niyet etmek”
demektir. Din veya devlet büyüklerini amacıyla beyitlerle yazılan nazım biçimidir.
Kaside edebiyatından Türk edebiyatına geçmiştir.
Kasidenin beytine matla, beytine ise makta denir. Şairin
bulunduğu beyit ise taç beyit olarak adlandırılır.

67