Page 203 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

KİMYA 10

Çalışma No.: 24 Çalışma No.: 28
1. İkinci kapta tepkime gerçekleşmezken diğer kaplarda gerçekleş- 1. Kimyasal formüller, kimyasal değişimde yer alan reaktanla-
miştir. Çünkü ikinci kapta bulunan HNO bir asittir. CH COOH rın ve ürünlerin kimliklerini sağlarken katsayılar, bu kimya-
3
3
da sirke asidi olduğu için asit-baz tepkimesi olamaz. sal türlerin birbirleriyle bağlantılı sayılarını temsil eder. Bir
Birinci kaptaki NaOH baz, ilave edilen HCl asit olduğundan kimyasal reaksiyondaki reaktanların ve ürünlerin miktarları
tepkime gerçekleşir. Yine aynı şekilde üçüncü kapta bulunan arasındaki ilişkilerin nicel değerlendirmesine stokiyometri
Ca(OH) baz iken ilave edilen H SO asit olduğu için tepkime denir.
2
2
4
gerçekleşir.
2. CO +4H CH +2H O
2. HCl + NaOH → NaCl + H O 2 2 4 2
2
Ca(OH) + H SO4→ CaSO + 2 H O 3. 1 mol CO 44 g ise 1 mol CO ’den 2 mol H O oluşur.
2
2
2
2 2 4 2
Asitten gelen H iyonu ile bazdan gelen OH iyonu birleşerek H O X 750 g 17,05 mol CO ’den X
+
-
2
2
bileşiğini oluşturmuştur. Bunun yanında asitten gelen anyon ile X= 17,05 mol CO X= 34,09 mol H O oluşur.
bazdan gelen katyon birleşerek iyonik yapılı bileşik (tuz) oluş- 2 2
turmuştur. Nötrleşme tepkimelerinde tuz ve su oluşması ortak bir
özelliktir. Bu genel olarak Çalışma No.: 29
Asit + Baz → Tuz + Su şeklinde ifade edilebilir.
1. Defne gerekli malzemeleri farklı miktarlarda kullansaydı 8
3. Midemizdeki yanma hissinin bazik içerikli ilaçlar veya gıdalarla kişilik keki elde edemezdi. Benzer şekilde bir tepkime gerçek-
giderilmesi leşirken tepkimeye giren maddeler belirli oranlarda bir araya
Çaydanlıkların dibinde oluşan kireç tortusunun sirke veya limon getirilmelidir.
tuzu ile temizlenmesi 2. Tepkime gerçekleşirken tükendiği için tepkimenin sonlanması-
Kek, pasta gibi yiyeceklerde kullanılan kabartma tozunun yoğurt, na neden olan bu maddeye sınırlayıcı bileşen denir.
süt gibi asidik gıdalarla etkileştiğinde tepkimeye girmesi.
Çalışma No.: 30
Çalışma No.: 25 1. Tepkimeye giren maddeler arasında önce tükenen, sınırlayıcı
bileşen adını alır. Bu bileşen, ürün miktarını belirler. Bir tepki-
1. a) CdS elde etmek için Cd(NO ) ve K S çözeltilerini karıştırmak mede sınırlayıcı bileşen bittiğinde tepkime sonlanır.
3 2
2
gerekir. 2. Tepkimeye giren maddelerin katsayıları farklı olduğu için
b) Ni(OH) elde etmek için NaOH ve Ni(NO ) çözeltilerini ka- tepkimeye giren maddeler eşit mol veya hacimde kullanılmaz.
2
3 2
rıştırmak gerekir. Tepkimedeki katsayılar dikkate alındığında 2 mol (2 litre) H2
c) PbI elde etmek için Pb(NO ) ve NaI çözeltilerini karıştırmak ile 1 mol (1 litre) O2 gazının tepkimeye girerek 2 mol (2 litre)
3 2
2
gerekir. H2O oluşturduğu görülür.
ç) AgCl elde etmek için AgNO ve NaCl çözeltilerini karıştırmak 2H2 + O2 → H2O
3
gerekir. Başlangıç : 30 L 20 L -
2. Çözünme-çökelme tepkimesi meydana gelmiştir. Değişim : - 15 L 15 L
Sonuç : Tükenir. Artar. Oluşur.
Çalışma No.: 26
3. N2 + 2O2 → 2NO2
1. Farklı tür çözeltilerin karıştırılması ile bir araya gelen anyon ve Başlangıç : 10 L 15 L -
katyonların birleşerek suda çözünmeyen (az çözünen) iyonik Değişim : 7,5 L 15 L 10 L
bir katıyı oluşturması olayına çökelme, bu tür tepkimelere de
çözünme-çökelme tepkimesi denir. Sonuç : Artar. Tükenir. Oluşur.
Sınırlayıcı bileşen oksijen gazıdır. Azot gazından ise 2,5 L artar.
2. Farklı tür çözeltilerin karıştırılması ile bir araya gelen anyon Olası çözüm önerisi
ve katyonların birleşerek oluşturduğu suda çözünmeyen (az
çözünen) iyonik katıya çökelti veya çökelek denir. Çökelme Azot: Gördün mü, bugünün kazananı ben oldum. Sen erkenden
tepkimesine katılmayan iyonlara ise seyirci iyonlar denir. tükenip tepkimeyi sonlandırdın.
-
+2
2. Pb (suda) + 2 I (suda) → PbI 2 (k) Oksijen: Bu nasıl oldu anlamadım. Oysa miktarım senden çok
fazlaydı.
Çalışma No.: 31
Çalışma No.: 27
1. Kimyasal hesaplama yöntemleri ile tepkimelerde kullanılan
madde miktarlarına göre ne kadar ürün elde edilebileceği he-
1. Tek kişilik menemen hazırlayabilmek için tarifteki malzemele- saplanabilir.
rin yarısı kullanılmalıdır. 2 yumurta, 1 orta boy soğanın yarısı, 1 Tepkime Verimi: Tepkime sonunda elde edilen ürün miktarı-
domates ve 1 yeşil biber ile tek kişilik menemen hazırlanabilir.
nın hesaplanan ürün miktarına oranına tepkime verimi denir.
Teorik (Kuramsal) Verim: Kimyasal tepkimede denkleş-
2. Tepkime denklemine göre 3 mol hidrojen gazının oluşması için tirilmiş tepkimeye göre hesaplanan, sınırlayıcı bileşenin ta-
2 mol alüminyum metali kullanılmaktadır. 9 mol hidrojen gazı mamen kullanılmasıyla oluşabilen ürün miktarıdır. Teorik
oluşması için tüm tepkime katsayıları 3 ile çarpılmalıdır. Buna verim bir tepkimede elde edilebilecek en yüksek verimdir.
göre 6 mol alüminyum metali tepkimeye girmelidir. Gerçek Verim: Gerçekleşen tepkime sonunda oluşan ürün
miktarıdır. Uygulamada gerçek verim kullanılır. Tepkime so-
nunda ölçülerek bulunan gerçek verim çoğunlukla teorik ve-
rimden düşüktür.
201