Page 204 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

KİMYA 10

2. Hesaplanan etanol eldesi (teorik verim) = 51,1 gram Çalışma No.: 34

Oluşan etanol (gerçek verim) = 46,1 gram 1. Çamur ve sis heterojen karışımdır. Diğer örnekler doğrudur. 80
gerçek verim puan alır.
%verim = × 100 = 46,1 100 = % 90,21 2. Dışarıdan bakıldığında tek bir madde gibi görünür. Karışımı
×
teorik verim 51,1 oluşturan maddeler, karışımın her noktasına eşit olarak dağılmış-
3. C H O = (6×12) + (12×1) + (6×16) =180 g /mol (1mol) tır. Karışımda çözünmüş taneciklerin boyutu 10-9 nm’den daha
6 12 6
küçüktür.
3 mol ×180 = 540 g şeker
C H OH = (2×12) + (6×1) + (1×16) = 46 g/mol (1mol) Çalışma No.: 35
2 5
1. Çözeltinin bileşenlerinden miktarca fazla olan ve çözeltinin
C H O (k) → 2 C H OH(s) + 2 CO (g) + 28,2 kcal fiziksel hâlini belirleyen dağıtıcı ortama çözücü denir. Bileşen-

6 12 6
2 5
2
lerin miktarları kütlece, hacimce veya mol sayısınca karşılaştı-
1 mol şeker 2 mol etanol rılabilir.
3 mol şeker x mol etanol 2. Çözeltinin bileşenlerinden miktarca az olan ve çözücü içerisin-
X= 6 mol etanol oluşur. de homojen olarak dağılan maddeye çözünen adı verilir.
6 × 46=276 gram etanol oluşması teorik verimdir.
100 gram şekerde 46,1 gram etanol oluşursa Çalışma No.: 36
540 gram şekerde x gram
x.100 = 540× 46,1 1. Çözeltilerde miktarı fazla olan bileşen çözücü, miktarı az olan
bileşen ise çözünen olarak adlandırılır.
x= 248,94 gram etanol gerçek verimle oluşur.
2. Çözücünün Çözünenin Çözeltinin
Çözelti Fiziksel Fiziksel Fiziksel
Çalışma No.: 32 Örneği Hâli Hâli Hâli

1. (20/25) x100 = %80 Zn - Cu Katı Katı Katı
karışımı
2. Bir tepkimede sınırlayıcı maddenin % kaçının harcandığı
tepkime verimini gösterir ya da hedeflenen maksimum ürün Tuz (NaCl) - Sıvı Katı Sıvı
miktarının % kaçına ulaşılmışsa tepkime verimi de o kadardır. su karışımı
3. Sınırlayıcı madde X maddesidir ve 10 gram X maddesinin 8 Propan gazı
gramı harcanmıştır. Bu da %80 harcandığını gösterir. - Bütan gazı Gaz Gaz Gaz
karışımı
Çalışma No.: 33 3. Verilen örneklerin hepsinde çözücünün ve çözeltinin fiziksel
hâlleri aynıdır. Bir çözeltinin fiziksel hâlini miktarı çok olan
bileşen yani çözücü belirler.
Karışım ilk gözlemde Karışım 15 dk. sonraki Karışım ışık kaynağıyla
homojen mi? gözlemde homojen mi? yapılan gözlemde
homojen mi?
Tuz-su karışımı Evet Evet Evet
Şeker-su karışımı Evet Evet Evet
Tebeşir tozu-su karışımı Hayır Hayır Hayır Çalışma No.: 37
Etil alkol-su karışımı Evet Evet Evet
Ayran-su karışımı Evet Hayır Hayır
Süt-su karışımı Evet Evet Hayır
1. Bir maddenin başka bir madde içinde atom, iyon ve molekü-
1. İlk gözlemde tebeşir tozu-su hariç karışımların hepsi homojen ler düzeyde homojen dağılmasına çözünme denir. Çözünen
görünümlüdür. Ancak 15 dakika bekledikten sonra ayran-su ka- parçacıkların boyu 1nm’den küçüktür ve bu parçacıklar
rışımında çökmeler gözlemlenmelidir. Bu yüzden ayran-su karı- çıplak gözle görülemez. Çözünme üç aşamada gerçekleşen
şımı homojen değildir. bir süreçtir. Birinci aşamada çözünenin kendi tanecikleri
arasındaki etkileşimler zayıflar. İkinci aşamada çözücü tane-
2. Karışıma ışık kaynağı tutulduğunda tuz-su, şeker-su, etil alkol-su cikleri çözünen taneciklere yer açmak için birbirinden ayrılır.
karışımlarında ışığın izlediği yol çözelti içerisinde görünmez ve En son aşamada kimyasal türler arasındaki etkileşimlerin
ışık karşı tarafa rahatlıkla geçer. Bu, çözeltinin homojen oldu- gücüne bağlı olarak çözünen ve çözücü tanecikleri arasında
ğunu gösterir. Ancak süt-su karışımına ışık tutulduğunda ışık yeni etkileşimler oluşur.
kaynağından çıkan ışın demetleri karışımın içerisinde saçılmaya 2.
uğrar, karşı tarafa geçemeyebilir. Bu yüzden süt-su karışımı ilk Su, amonyak ve hidroklorik asit molekülleri polar; hidrojen,
bakışta homojen gibi görünse de heterojendir. bor trihidrür ve karbon teraklorür molekülleri apolardır.
Polar maddeler, polar; apolar maddeler, apolar çözücülerde
3. Temiz havaya ışık kaynağı tutulduğunda ışın demetlerinin ha- çözünür
vada izlediği yolu göremeyiz. Bu, havanın homojen bir karışım 3. İyonik bir katı, iyonlarına ayrışarak çözünür. İyonik bile-
olduğunu gösterir. Havaya tebeşir tozu gibi küçük partiküller bı- şiklerin çözelti içinde iyonlarına ayrışması, bu çözeltilerin
rakıldığında ışığın izlediği yolu bir koni şeklinde görülebilir. Bu elektriği iletmesini sağlar. Bazı bileşikler çözünür ancak
durum kirli havanın homojen olmadığını gösterir. kısmen iyonlarına ayrışır. Bileşik kısmen iyonlarına ayrıştığı
için çözelti, elektriği zayıf iletir. Moleküler hâlde çözünen
bileşiklerin çözeltilerinde moleküller, iyonlarına ayrışmadığı
için bu çözeltiler de elektrolit değildir.

202