Page 15 - Matematik 11 | 5.Ünite
P. 15

Çember v e  Dair e
            Çevre Açı                                                                     B
            Köşesi çemberin üzerinde olan ve kenarları çemberi kesen açıya
            çemberin bir çevre açısı denir. Çevre açının özellikleri 4 adımda
            incelenecektir.                                              A  α      O
            Yandaki şekilde ölçüsü α olan BAC açısı çevre açıdır.
             #
             BC, BAC  açısının gördüğü yaydır.
            1. Bir çemberde çevre açının ölçüsü, bu açının gördüğü yayın                  C
            ölçüsünün yarısına eşittir.
            Yandaki şekilde O merkezli çemberde [AD] çap olmak üzere                      B
                             $
                $
              (mBD  = a ve mDC  = b olsun. Buradan                                    a       a
                               )
                            (
                  )
                                                                                      2
              (mBOD ) = a ve (DOC ) = b olur.                                   a 2  O a
                \
                            \
            OAB ve OAC ikizkenar üçgen olduğundan                        A      b 2  b        D
                                                 (
                                       (
                                            )
                        (
            mOAB   ) =  mOBA ) =  a   ve mOAC =  mOCA ) =  b   olur.                  b 2    b
              (
                         \
                                        \
                                                 \
               \
                                                         2
                                2
                                                           #
                                                          (
                                           ()
            Buradan A çevre açısının ölçüsü mA =  a + b  =  mBC )   olur.                 C
                                            W
                                                  2
                                                           2
            2. Bir çemberde çevre açının ölçüsü aynı yayı gören merkez açının ölçüsünün yarısına eşittir.
                                         (
                                       mBOC  )   a +  b
                                          \
                                   )
                               (
            Yukarıdaki şekilde mBAC =     2    =   2   olur.
                                \
               12. Örnek
                        A                                                   $
                                             Yandaki çemberde |AB| = |BC|, mAB = 45° ve
                                                                           (
                                                                              )
                                               (
                                             mABC  ) = 3x + 15° olduğuna göre x değerinin kaç
                                                \
                                             derece olduğunu bulunuz.
              B  3x+15°
                                             Çözüm
                       C
                         A                   Yandaki şekilde |AB| = |AC| olduğundan
                                                $        #
                                                           )
                                               (
                                                        (
                                             mAB  ) = mBC = 45° olur.
                                                $
                                               (
                                             mAC  ) = 360° - (45° + 45°) = 360° - 90° = 270° ve
                                                         $
                                                         (
              B  3x+15°                      mABC  ) =  mAC )  =  270°  = 135° olur. Buradan
                                               (
                                                \
                                                         2
                                                                 2
                                               (
                                             mABC  ) = 3x + 15° = 135° ⇒ 3x = 120° ⇒ x = 40° olur.
                                                \
                        C
               13. Örnek
                                                                       (
                                          Yandaki O merkezli çemberde mAOC  = 100° ve
                                                                            )
                                                                        \
                                 A
                                            (
                                          mABC   ) = 2x + 40° olduğuna göre x in kaç derece
                                             \
                                          olduğunu bulunuz.
              B  2x + 40°  O 100°         Çözüm
                                                           $
                                                             )
                                          Yandaki şekilde mAC  = 100° olur. Buradan
                                                          (
                                            (
                                C         mABC   ) =  x 2 + 40 ° =  100°   = 50° olur.
                                             \
                                                               2
                                          2x + 40° = 50° ⇒ 2x = 10° ⇒ x = 5° olur.
                                                      203
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20