Page 7 - Tarih-10 | 6.Ünite

SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI

geçerli olduğu Haremde cariyeler;
edebiyat, müzik, güzel sanatlar, el
işleri, güzel konuşma, zerafet öğ-
renirler ve beylerbeyi, sancakbeyi,
vezir gibi üst rütbeli devlet adam-
larıyla evlenirlerdi. Bu sayede sa-
ray kültürü, şehir kültürüne katkı
sağlamaktaydı. Darussade daire-
si, şehzade mektebi, padişah için
yemek yapılan Kuşhane mutfağı,
Kadın Efendiler Dairesi ve hazine;
Haremde (Görsel 6.4) yer alırdı.
Saray Görevlileri Görsel 6.4
Harem dairesi (Topkapı Sarayı)
Osmanlı Devleti, kendine has protokol kurallarıyla tarihe mal olmuş
büyük devletlerdendir. Yönetimde mutlak söz sahibi olan padişah
bile mütevazı sarayda, protokol kuralları çerçevesinde yaşamıştır.
Sarayın Birun kısmında padişaha, dolayısıyla devlete hizmet eden
ve saray halkı denilen birçok görevli bulunmaktadır. Bu görevliler,
Saray-ı Hümâyun’da ikamet etmezdi. İlmiye mensupları; Hacegân,
Eminler ve Erbâb-ı Hizmet olarak üç gruba ayrılırdı (Tablo 6.1).

Tablo 6.1: Saray Halkı
Birun’daki Görevliler
Gelecekle ilgili tahminlerde bulunan
Müneccimbaşılar kişilerdir.
Hacegân Hekimbaşılar Sarayda bulunan hekimlerin başıdır.

Padişah hocaları Yüksek ilmiye rütbesiyle hizmet eden
hocalardır.
Sarayın ihtiyaçlarına, kamu binalarının
Şehremini tamirat ve bakım işlerine bakan kişidir.
Eminler Darphane emini Para basımından sorumlu olan kişidir.

Matbah-ı amire emini Sarayın mutfak işlerinden sorumlu
olan kişidir.
Saltanat sancaklarından sorumlu olan
Emir-i âlem
kişidir.
Kapıcılar kethüdası Sarayın kapılarını bekleyen görevli-
(Görsel 6.5)
lerin başıdır.
Erbâb-ı Hizmet Çaşnigir başı Sofra hizmetlerini görenlerin başıdır.
Sarayın bahçesi, bostanı ve sahille-
Bostancılar
rinden sorumlu kişilerdir.
Saray sanatkârlarıdır.
Ehli Hiref
Görsel 6.5
Divân-ı Hümâyun toplantılarında Kapıcılar kethüdası
Çavuşbaşı teşrifat hizmeti ve mübaşirlik yapan (Temsilî)
görevlilerin başıdır.
Birun’daki diğer görevliler ise çakırcıbaşı, şahincibaşı, atmacabaşı,
müteferrikalar, baltacılar, peykler, solaklar, mehterler ve mehterbaşı,
sakalar ve sakabaşı, terziler, aşçılar ve mirahur’du.

171