Page 9 - Tarih 9 | 6.Ünite

TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ VE
İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ

6.3. İSLAMİYET’İN TÜRK DEVLET VE TOPLUM YAPISINA ETKİSİ

“Türk millî kültürünün yanında İslam dininin büyük önemi TARTIŞALIM
ve etkisi ile Türkler mütecanis, birlikçi bir millet hâline gel-
miştir. Tarih boyunca Türkler, kendi içlerindeki mücadele
ve çatışmaları ortadan kaldırdıkça birlik ve beraberliklerini
sağladıkça güçleri de çok artmıştır, ülkeleri yükselmiştir.”
Hikmet Tanyu
Türk birliğinin sağlanmasında İslamiyet’in etkileri neler
olabilir?

OĞUZLAR

Otrar Balasagun ABBASİLER
Buhara Bağdat
KARAHANLILAR Aşkabat
Semerkant Tirmiz
Kaşgar Hami
Herat Kabil
Hotan
GAZNELİLER Gazne
GAZNELİLER Kaşmir
Kandehar
Delhi
Agra
0 500 km 0 500 km
HİNDİSTAN
Harita 6.2 Harita 6.3
Karahanlılar Gazneliler
Karahanlı Devleti (840-1212) Gazneli Devleti (963-1187)

Orta Asya’daki ilk Müslüman Türk devleti Samanilerin Türk komutanlarından Alp Te-
olan Karahanlı Devleti; Karluk, Yağma, Çi- gin tarafından 963 yılında başkenti Gazne
ğil ve Tuhsi boyları tarafından 840 yılında olarak Horasan, Afganistan ve Kuzey Hin-
kurulmuştur (Harita 6.2). Devletin merkezi distan’da kurulan Müslüman Türk devleti-
Balasagun olup bilinen ilk hükümdarı Bilge dir (Harita 6.3). Gaznelilerin başına geçen
Kül Kadir Han’dır. Satuk Buğra Han, İslami- Gazneli Mahmut, devlete en parlak döne-
yet’i kabul eden ilk Karahanlı hükümdarıdır. mini yaşatmıştır. Hindistan üzerine 17 sefer
Müslüman olduktan sonra Abdülkerim adını yaparak İslamiyet’in Hindistan’da yayılma-
alan Satuk Buğra Han, Türkler arasında sına katkı sağlamıştır. Abbasi halifesi, İslam
İslamiyet’in yayılması için mücadele etmiş dünyasına yaptığı hizmetlerden dolayı Gaz-
ve bu nedenle El-Mücahit, El-Gazi unvanları neli Mahmut’a “Sultan” unvanını vermiştir.
ile anılmıştır. Sultan Mesut Dönemi’nde Gazneliler, 1040
Yusuf Kadir Han’ın vefatından sonra taht yılında Selçuklularla yaptıkları Dandanakan
mücadeleleri yaşanmış, Karahanlı Devleti Savaşı’nda yenilerek Hindistan’a çekilmek
Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır zorunda kalmıştır. Gazneli Devleti bu savaş-
(1042). Doğu Karahanlı Devleti 1211’de tan sonra zayıflama sürecine girmiş, Gurlar
Karahitaylar, Batı Karahanlılar ise 1212 tarafından Hüsrev Melik’in esir edilmesiyle
yılında Harzemşahlar tarafından ortadan 1187’de son bulmuştur.
kaldırılmıştır.

183