Page 32 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 5.Ünite

5. ÜNİTE

9. Metinde dönemin tarihî, sosyal ve siyasi yapısıyla ilgili neler söyleyebilirsiniz?
10. Okuduğunuz metin “Millî Edebiyat” anlayışıyla yazılmış eserlerden biridir. Bu bilgiden hareketle
Millî Edebiyat anlayışıyla yazılmış eserlerin özellikleriyle ilgili çıkarımlarda bulununuz.
11. Halide Edip Adıvar’ın Kurtuluş Savaşı’na bizzat katılması, sizce anlatımı nasıl etkilemiştir?

12. Yazarın dünya görüşü ve edebî anlayışı esere nasıl yansımıştır? Metinden örneklerle açıklayınız.

YAZARIN BİYOGRAFİSİ

HALİDE EDİP ADIVAR (1882-1964): İstanbul’da doğan yazar, Üsküdar
Amerikan Kız Kolejini bitirdi. Çeşitli okullarda öğretmenlik ve müfettişlik
görevlerinde bulundu. Millî Mücadele’ye katıldı. Cumhuriyet’in ilanından
sonra Avrupa ve Amerika’da bir süre kalan Halide Edip, İstanbul’a döndü-
ğünde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde İngiliz Dili ve Edebiyatı
profesörlüğü görevinde bulundu. Sonra İzmir milletvekili olarak görev yap-
tı. Millî Edebiyat anlayışını benimsedi. Edebiyatımızda romanları ile tanınan
sanatçı, ilk romanlarında aşk temasını işledi ve kadın psikolojisi üzerinde
durdu. Eserlerinde karakter yaratma konusunda oldukça başarılı olan yazar, özellikle eserlerinde-
ki “kadın karakter”lerle bunu gösterdi. Bu kadın kahramanlar, etrafındakileri hemen etkisi altına
alabilen güçlü kişilerdir. Eserlerinde Kurtuluş Savaşı, Türkçülük akımı, sosyal çevre gibi konuları
işleyen sanatçı; tasvirlerinde realist bir bakış açısı kullanmıştır. Roman, hikâye, anı, tiyatro gibi pek
çok türde eser veren sanatçının Seviyye Talib, Handan, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Zeyno’nun
Oğlu, Sinekli Bakkal, Tatarcık roman; Harap Mabetler, Dağa Çıkan Kurt hikâye; Türk’ün Ateşle İmtihanı
anı; Kenan Çobanları, Maske ve Ruh tiyatro türündeki eserlerinden bazılarıdır.

DİL BİLGİSİ

1. Aşağıdaki parçada yer alan cümleleri anlamları yönünden inceleyiniz. İncelediğiniz cümlelerin
anlamlarına göre türlerini söyleyiniz.
Odaya dönünce genç askerleri Ayşe’nin sandalyesi etrafında diz çökmüş buldum. Haşmet Bey ve
ihtiyar Sabri Paşa da dahil olduğu hâlde, İzmir kızına kılıçlarını vakfediyorlardı. İhsan’ın biraz kısık
sesini duydum:
‒ Her azamız kopuncaya kadar İzmir yolunda kılıcımızı kınına koymayacağız.
Deminki kavi, muzaffer Ayşe, âciz bir çocuk gibi, zavallı bir ana gibi hıçkıra hıçkıra ağlıyordu.
‒ Ne oluyorsunuz, dedim. Milletin bizim gibi gayri müsellâh kısmı kılıçlılardan daha çok. Harp
bitti. Medenî sulhün nimetini bize Mister Cook anlattı. Bunun üstüne çay içmez misiniz?

2. Aşağıdaki parça okuduğunuz metinden alınmıştır. Metinde yer alan noktalama işaretlerinin par-
çadaki kullanım amaçlarını belirleyiniz.

Salime Hanım parlak gözleriyle hâlâ hepimizin başının üstünden bakarak:
‒ Monşer Cemal Bey, dedi, burada mühim bir İngiliz muhabiri var. Memleketimiz hakkında malû-
mat topluyor. Biz kendisine artık İttihatçı kalmadığını, herkesin İngiliz dostu olduğunu ve İzmir
işgalinin aramızda yaptığı fena tesiri anlatıyoruz. Hatta İzmir’de Yunanlılar tarafından kocası, ço-
cuğu öldürülmüş, kendi yaralanmış kibar bir kadının burada bulunduğunu söyledik. Burada topla-
nacağız. Ayşe Hanım ona gördüklerini anlatacak.

204