Page 30 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 5.Ünite

5. ÜNİTE

savaşları kazanılmıştır. Türk ordusu bu zaferle Sakarya’ya doğru ilerlemektedir. Daha sonra bir mütercime gerek duyulur
ve Peyami bunu fırsat bilip cepheye gitmeye karar verir. Orada İhsan’la karşılaşır. İzmir’e doğru ilerleyen orduya o da
katılır. İhsan ona Ayşe’ye olan aşkını anlatır. Bu aşkı Ayşe’ye de itiraf ettiğini, hatta ona evlilik teklifinde bulunduğu-
nu; Ayşe’nin ise İzmir’e kim girerse onunla evleneceğini söylediğini belirtir. Çünkü Ayşe için önemli olan millî mü-
cadeledir, aşk ikinci plandadır. İhsan, Peyami’nin de Ayşe’ye duyduğu aşkın farkındadır ve bunu Peyami’ye de söyler.
İhsan, Peyami ve Türk ordusu İzmir’e girmek üzere ilerlemektedirler. Ayşe de hastabakıcı göreviyle ordudaki
yerini almıştır. Yunan’la girişilen bu mücadele sırasında Ayşe ve İhsan cephede vurulur ve ölürler. Peyami, onların
yan yana gömülmesini sağlar.
Peyami, olayların anlatıldığı zamandan anlatma zamanına döner. İki doktor, Peyami’nin başındaki kurşunu çı-
karmak için onu ameliyat eder ve Peyami ameliyattan sağ çıkmaz. Onun bıraktığı günlüğü okuyan doktorlar, günlük-
te yazıldığı gibi Ayşe ve İhsan adlı iki kişinin hiç yaşamadığını öğrenirler. Bunların, başından yaralı olan Peyami’nin
zihninde oluşturduğu kişiler olduğunu söylerler.

Halide Edip ADIVAR, Ateşten Gömlek

METİNDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI

bârid : Soğuk. mütekebbir : Kibirli, kendini beğenmiş.
bülend : Yüksek, yüce. mütemadiyen : Devamlı, sürekli.
bürudet : Soğukluk. müteveffik : Başarılı olan.
celbetmek : Kendine çekmek. namütenahi : Sonsuz, ucu bucağı olmayan.
endîşenâk : Düşünceli, sıkıntılı, kederli. nedamet : Pişmanlık.
enmûzec : Örnek. nefer : Rütbesi olmayan asker, er.
istifham : Sorup anlama. netayiç : Neticeler, sonuçlar.
istihza : Gizli ve ince alay. rencide etmek : İncitmek.
itimad : Güvenme. satıh : Yüzey.
izale : Giderme, yok etme. suitefehhüm : Yanlış anlaşılma.
kolonel : Albay, miralay. tahkir etmek : Aşağılamak.
muktedir : İktidarlı, gücü yeten. terane : Çok tekrarlandığından usanç
müsellah : Silahlanmış, silahlı. verici bir durum alan söz.
müstehzi : Biriyle eğlenen, herkesle eğlenmek teressüm etmek : Şekillenmek.
âdetinde olan. teskin etmek : Yatıştırmak.
müstemleke : Sömürge. Teşrinisani : Kasım.
müteazzım : Büyüklük taslayan. teveccüh : Yakınlık duymak.
mütecaviz : (Metinde) Fazla, çok. vakfetmek : Adamak.

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz metin, Millî Edebiyat Dönemi yazarlarından Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek
adlı eserinden alınmıştır. Eser, Kurtuluş Savaşı’nın konu edildiği roman örneklerindendir. Eserde,
İzmir’den sonra İstanbul’un işgal edilmesi; Cemal, İhsan, Peyami ve Ayşe gibi vatanseverlerin Ana-
dolu’ya geçerek kurtuluş mücadelesine katılmaları; çetelerle yapılan mücadeleler konu edilmiştir.
Nitekim okuduğunuz metinde de kurtuluş mücadelesinde yer alan Ayşe’nin ve diğer karakterlerin
işgale karşı gösterdiği tepki ve vatanın bağımsızlığına kavuşması için savaşacaklarına dair verdikleri
söz dikkat çekmektedir.

202