Page 20 - Türk Dili ve Edebiyatı - Ünite 4

4. Ünite

3. Taslak Metin Oluşturma

Hazırlık aşamasında toplanıp ilgili oldukları konulara göre gruplandırılan bilgiler, belirlenen plan
doğrultusunda yazılarak taslak metin hâline getirilir.
a. Plan Doğrultusunda Metni Yazma: Planlama aşamasında yerleri ve sıraları belirlenen bilgiler,
toplanan veriler bu belirlemelere uygun olarak yazılır.

b. Kaynaklardan Yararlanma: Metinde öne sürülen düşünceleri desteklemek amacıyla kaynak ta-
ramasında belirlenen başka metinlerdeki bilgilerden yararlanılır. Bu bilgiler, metindeki düşüncelerle
ve birbirleriyle ilişkilendirilerek bir araya getirilir. Farklı kaynaklardaki bilgiler; birbirleri arasındaki ne-
densellik, tamamlayıcılık, örnekleyicilik, açıklayıcılık gibi yönler dikkate alınarak birleştirilir:
Sanayi devrimiyle birlikte başlayan sürecin devamında doğal kaynakların ölçüsüz kullanımı artmış
ve özellikle sanayileşmenin yoğun olduğu alanlarda doğal tahribat çok belirgin hale gelmiştir. İnsanı,
çevre sorunlarının odağı haline getiren bu bakış açısının temelinde kuşkusuz Bacon, Descartes ve New-
ton gibi bilim insanlarının dile getirdiği ve doğanın insanın emrine sunulmuş ve her türlü tüketilebilecek
bir ürünmüş gibi değerlendirilmesini de içeren bu yeni paradigma etkili olmuştur. Doğa merkezli anlayış
yerine insan merkezli anlayış hakim olmuş, organik dünya görüşü yerine mekanik dünya görüşü geçmiş-
tir. Descartes’ın, insanları işleyen canlı bir makineye benzetmesi (Gökberk, 2010: 240) de onun mekanik
dünya görüşünün bir yansıması olarak değerlendirilebilir. İnsan merkezli yaklaşımlarda esasen insanın
merkezde olduğu ve insanın kendisini doğanın efendisi olarak gördüğü bir bakış açısı söz konusudur
(Armstrong ve Botzler, 1993: 53). Dolayısıyla ölçü insan ve onun ihtiyaçlarıdır. İnsanın ölçü olduğu anla-
yışın çevre sorunlarının yaratıcısı olduğu, başka bir deyişle modern insanın doğayla ilgili kabullerinin ve
bakış açısının çevre sorunlarının temelini oluşturduğu söylenebilir.

c. Metin İçinde ve Sonunda Kaynak Gösterme: Metnin içinde ve sonunda kaynak gösterilirken bi-
limsel kaynak göstermenin temel ilkelerine uyulur. Dipnotlu kaynak gösterme ve parantez içi kaynak
gösterme, yaygın olarak kullanılan kaynak gösterme biçimleridir.

Dipnotlu Kaynak Gösterme: Bu yöntemde metinde gönderme veya alıntı yapılan kaynaklar, ilgili
sayfanın altında sırasıyla dipnot olarak gösterilir. Ayrıca bunlar, metnin sonunda kaynakça kısmında
da gösterilir. Dipnotların asıl metindeki yazı karakterinden daha küçük puntoyla yazılmasına dikkat
edilir. Aynı dipnot numarasıyla birden çok kaynak gösterilebilir. Dipnotlar bütün yazı boyunca baştan
sona numaralandırılır. Dipnot numarası, gönderme veya alıntı yapılan bölümün sonuna yazılır. Dip-
notlu kaynak göstermede sırasıyla yazar, kitap adı, yayınevi, yayın yeri, yayın yılı ve sayfa numarası
belirtilir:

Birçok insan, yabancı dil öğreniminde dinlemenin daha etkili bir yöntem olduğunu iddia eder. Bu
görüşlerini temellendirmek için de çocukların konuşmayı nasıl öğrendiğini örnek verir. “Çocuklar, hiç
bir şeyi anlamaz görünürler. Ama anlamadıkları sözleri işite işite çeşitli biçimlerde anlamlarını kavrarlar.” 1

1 Hüseyin Cahit Yalçın, Edebiyat Anıları (1. bs.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 1975, s. 36.
Dipnotlu sistemde gönderme veya alıntı yapılan kaynak, kaynakçada dipnottaki şekliyle fakat say-
fa numarası verilmeden yazılır:

Hüseyin Cahit Yalçın, Edebiyat Anıları (1. bs.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 1975.
Parantez İçi Kaynak Gösterme: Bu tür kaynak göstermede dipnot kullanılmaz. Metinde gönderme
veya alıntı yapılan kaynağa ilgili bölümün sonunda, parantez içinde yazarın soyadı, eserin yayın yılı,
sayfa numarası verilerek atıf yapılır:

Birçok insan, yabancı dil öğreniminde dinlemenin daha etkili bir yöntem olduğunu iddia eder.
Bu görüşlerini temellendirmek için de çocukların konuşmayı nasıl öğrendiğini anlatır. “Çocuklar, hiç
bir şeyi anlamaz görünürler. Ama anlamadıkları sözleri işite işite çeşitli biçimlerde anlamlarını kavrarlar.”
(Yalçın 1975: 36).

126