Page 17 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 - Ünite 5
P. 17
Sohbet ve Fıkra
Dil Bilgisi
1. a. Aşağıdaki cümlelerin öge çözümlemelerini cümlelerin altındaki boşluklara yapınız.
Dünyada insanların mesut olabilmesi için topu topu iki yol varmış.
.................................................................................................................................................................................................
Günde on bin kuruş kazandığını duyduğunuz adamın yanı başında yer almaya heves etmeyiniz.
.................................................................................................................................................................................................
Elde edemeyeceği kudretlere sahip olmak isteyen adam bedbaht olurken bir başkası sahip olduğu
kudreti yavaş yavaş arttırarak mesut olabilir.
................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
Adi tuhaflıkların baş sedirde yer bulması fikren henüz yükselemediğimize kuvvetli bir şahittir.
.................................................................................................................................................................................................
Artık ayaklarımızın altında bir meşin top kadar âciz yuvarlanan şu zavallı toprak parçası üstünde ya-
şamaktan utanıyorum!.
................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
Sofralıklar gitti mi? diye telaş gösteren zatlar çokça idi.
.................................................................................................................................................................................................
Vakti saadette fukarayı sâbirin kafilesini teşkil eden Ashabı Suffa’ya edilen yiyecek yardımı sonraları,
bin güçlük, bin zahmet ile açtığımız aşhanelerin elbette mükemmeli olan imaretlere dönüşmüştü.
................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
b. Yukarıdaki cümlelerde hangi ögelerin vurgulandığını belirleyiniz.
2. Aşağıdaki parçada geçen birleşik kelimelerin yazımıyla ilgili kuralları belirleyiniz.
Ben hiç zarif, hiç nüktedan olmayan bir adamın kendisini hoş-gû zannetmesi kadar dünyada feci bir
hâl tasavvur edemiyorum. Birinin elinde mükemmel bir alet, bir hücum, galebe, şöhret aleti olan latî-
fe-gûluk öbürünün elinde bir kutu boya olur, her satır yazı kendi yüzüne bir ayrı renk sürer, güldürür,
gülünç eder.
3. Aşağıdaki parçada noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarını belirleyiniz.
İkincisi: Fıtraten gülünç olanlar tam mânasıyla mizah yapamaz. Mizah gülünç olmak değil, gülünç
olanı görmek ve onu zarifâne anlatmaktır. Kendi gülünç olanın evvelâ kendini görmesi, kendine gül-
mesi, kendine güldürmesi lâzım gelir ki böyle biri daha hiçbir diyarda çıkmadı. Mizah muharriri şuurlu,
muhakemeli bir adam olmalı; her hâlde ipsiz sapsız fikirleriyle, delidolu hareketleriyle, darma dağınık
meslekleriyle tanınmış insanların mizahı tuhaflık ve yavanlık derecesini geçemez.
149
