Page 6 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 - Ünite 4

4. Ünite

Tasa Kuşu adlı masalda kaygı duygusundaki aşırılığın neden olduğu sıkıntılar konu edilmiştir. Olay-
lar masalın olağanüstülüklerle örülü dünyasında anlatılmış, aşırı kaygı duygusundan uzak durmanın
gerekliliği iletisi dolaylı olarak verilmiştir.

Masal Planı
Masallar; döşeme, serim, düğüm, çözüm ve dilek bölümlerinden
oluşur:

Döşeme: Dinleyicinin ilgisini çekme amacı taşıyan tekerleme bö-
lümüdür. Tasa Kuşu masalında olduğu gibi “Evvel zaman içinde, kal-
Döşeme bur saman içinde...“ gibi kalıplaşmış sözlerle başlar.

Serim: Tasa Kuşu masalında olduğu gibi kişiler tanıtılır. “Bir mem-
Masal Planı Düğüm leketin birinde...” gibi ifadelerle olaya giriş yapılır.
Serim
Düğüm: Olaylar gelişir, çatışma ortaya konur. İyiler ve kötüler bu
bölümde belirginleşir. Olayın ayrıntılarına girilir. Merak duygusu yo-
Çözüm
Dilek ğunluk kazanır. Olaylar hızlanarak çözüm noktasına yönelir. Tasa Kuşu
masalında tasa kuşunun Sülün kızı kanatlarının arasına almasıyla ge-
lişen olaylar düğüm bölümünü oluşturur.
Çözüm: Düğüm bölümünde belirginleşen çatışma bu bölümde
iyilerin kazanması ve kötülerin cezalandırılmasıyla çözülür. Tasa Kuşu
masalında Oh dedenin, Sülün kızın dileğini yerine getirmesi çözüm
bölümünü oluşturur.
Dilek: Masal “Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine”,
“Darısı yurdumuzun güzelleri başına” gibi iyi dilek bildiren kalıplaş-
mış sözlerle son bulur.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Tasa Kuşu adlı metindeki tekerlemenin masala katkısını belirtiniz.
2. Masalın temasını ve konusunu belirtiniz.

3. Masaldaki olağanüstülükleri belirtiniz.
4. Masal kahramanlarının kişilik özelliklerini belirleyiniz.

5. Tasa Kuşu adlı metinde öne çıkan yapı unsurunun kurgudaki işlevini değerlendiriniz.
6. Tasa Kuşu adlı metindeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.

Açık ileti

Örtük ileti

118