Page 12 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 5.Ünite

5. Ünite

Ahilikte Meslek Eğitimi

Ahilikte mesleki eğitim ile genel eğitim bir bütünlük içerisinde yürütülmüştür. Eğitime özel
bir önem verilmiş, öğretimle üretip, eğitimle de asil bir toplum oluşturulmaya çalışılmıştır. Genel
eğitimler ahi zaviyelerinde verilmiş, meslek eğitimleri uygulamalı olarak kalfalar ve ustalar göze-
timinde yapılırdı.
Mesleki eğitim çocuğun velisinin izni ile yapılır, çocuk on yaşına kadar bir ustanın yanında
yamak olarak çalışırdı. İki yıl ücretsiz olarak yamaklık yapan çocuk, bir törenle çıraklık eğitimine
başlardı. Çıraklık eğitimi üç yıl sürerdi. Çıraklık süresini tamamlayan çocuklar, kendi başlarına
mesleği icra edebilecek duruma geldikleri zaman, üç usta ile kalfalardan oluşan bir kurul kar-
şısında meslekleri ile ilgili bir sınava tabi tutulurdu. Bu sınavda başarılı olan çıraklara kalfalık
unvanı verilirdi.
Kalfalık genelde üç yıl sürerdi. Kalfa olan kişi bu süre içerisinde her türlü güveni sağlarsa
yaptığı bir ürünle ustalar meclisinin karşısına çıkardı. Ustalar kalfanın yaptığı işi beğenirlerse
kalfa ustalığa yükselirdi (Tablo 5.2). Ustası, mezun olan öğrencisine şed (kuşak) bağlar, kendi-
sine şed bağlanan kalfa, dükkan açma hakkına sahip olurdu.

Tablo 5.2: Ahilerde Meslek Eğitimi Süreci ile İlgili Örnekler

Derece Başlama yaşı Derecede kaç yıl çalıştığı Meslek türü

Yamak 10 2-3 Debbağ, nalbant, bıçakçı
Çırak 13 3-4 Debbağ, nalbant, bıçakçı
Kalfa 16-17 3 Debbağ, nalbant, bıçakçı
Usta 19-20 - Debbağ, nalbant, bıçakçı
Güray Kırpık, Selçuklu Tarihi, s. 695

Ahilik eğitim sisteminde insan bir bütün olarak ele alınmış, kişiye yalnız mesleki bilgi değil;
din eğitimi, ahlak bilgisi ve sosyal bilgiler de verilmiştir. İş başında yapılan eğitimin, iş dışında
yapılan eğitimle bütünleşmesi sağlanmış, eğitim bir ömür boyu sürecek bir faaliyet olarak dü-
zenlenmiş, derslerin yetkili kişilerce verilmesine de dikkat edilmiştir.

SIRA SİZDE

1. Ahilere ait bu törende şed (ku-
şak) bağlanmasını (Görsel 5.15)
nasıl değerlendiriyorsunuz?
2. Günümüzde buna benzer bir
uygulamanın yapılması ne gibi
faydalar sağlar?

Görsel 5.15: Şed bağlama merasimi

.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................

176