Page 75 - Fizik Farklılaştırılmış Öğretim Etkinlikleri

Fizik

10.SINIF - FARKLILAŞTIRILMIŞ ÖĞRETIM ETKINLIKLERI

Öğrencilerin keşfettiği bilgileri organize etmeleri ve anlamalarına yardımcı olmak
için gruplara verilen enerji biçimi ile ilgili sunu hazırlamaları istenir (ÜF2). Sınıfta
kısa bir süre grup sözcülerinin sunumlarını yapmaları sağlanabilir. Öğretmen bu
aşamada ek bilgiler verebilir, yanlış anlamaları düzeltebilir.
Öğrencilerin öğrenmelerini somutlaştırmak için farklı enerji biçimlerinin birbirine
dönüşümünü içeren infografik oluşturmaları istenir (ÜF3). Bu aşamada günlük ha-
yatta karşılaştıkları veya kullandıkları herhangi bir düzenek veya aletin çalışmasın-
da etkili olan enerji biçimine, hangi aşamalar sonucunda ulaşıldığına ait örnekler
verilebilir. Güneş enerjisinden yararlanan şarj dolum istasyonunda elektrikli aracın
şarj edilmesinin ardından bu enerjinin mekanik enerjiye dönüşümü; aracın hareket
etmesi, fren yapılması durumunda ise bu enerjinin ısı enerjisine dönüşümü örnek
olarak verilebilir.
Öğretmen derse elinde bir basketbol topu ile girerek öğrencilerin dikkatini çeker.
Öğretmen öğrencilerden belli bir yükseklikten serbest bırakılan topun hareketi ile
ilgili tahminlerde bulunmalarını ister (İF7). Öğrenciler tahminlerini yaptıktan sonra
öğretmen topu serbest bırakır. Top her seferinde bir öncekine göre daha az zıp-
lar ve bir süre sonra durur. Öğretmen öğrencilerine bu olayın sebebini sorar. Topun
durmasının nedeni hakkındaki fikirlerini belirtmelerini ister (SF4, FÖOD2). Sınıfça
yapılan tartışmalardan sonra topun durmasının sürtünme kuvvetinden kaynaklan-
dığı sonucuna ulaşılır (İF8).

Öğretmen, sürtünme kaynaklı enerji kayıpları olmasaydı topun serbest bırakıldığı
seviyeye geleceğini ve bu hareketin sürekli devam edeceğini ifade eder. Bu durum-
da top aşağı inerken ve yerden sekip yukarı çıkarken enerji türleri arasındaki dö-
nüşümün nasıl olabileceğini öğrencilerine sorar. Öğrenciler tahminlerini yaptıktan
sonra etkileşimli tahtadan aşağıda görseli verilen http://meb.ai/UJ2Gdqv simü-
lasyonunu kullanarak enerji dönüşümlerini açıklar (SF5).

Öncelikle simülasyonda sürtünmeyi sıfıra indirir. Daha sonra U şeklindeki yolun
bir ucuna kaykaycıyı yerleştirir. Simülasyonun solundaki sütun grafiklerden kinetik
enerji ve potansiyel enerji barları sürekli değişirken toplam yazan barın sürekli sa-
bit kaldığı görülür. Kaykaycı en yüksek noktadan serbest bırakıldığında potansiyel
enerjisi kinetik enerjiye dönüşür. Kaykaycı en alt noktadan yukarı doğru çıkarken
ise kinetik enerjisi potansiyel enerjiye dönüşür. Kaykaycı hangi noktada olursa olsun
kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamı, toplam enerji yazan bardaki enerji kadardır.

75