Page 141 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvar Tekniklerine Giriş

ÖLÇME ARACININ OKUNUŞU
Her ölçme aracının kendine ait özellikleri vardır ve ölçüm yapılırken uyulması gereken kurallar vardır.

Sıvıların Hacminin Okunuşu

Sıvıların hacimlerini ölçmek için çeşitli şekillerde ve farklı amaçlar için kullanılan dereceli silindir, büret, balon joje ve
pipet gibi cam malzemeler kullanılır. Bu tür cam malzemeler ile ölçüm yapılırken sıvının camın iç çeperini ıslatması
nedeniyle eğri bir görünüm oluşturur, buna menüsküs adı verilir. Şekil 3.1’de görüldüğü gibi okuma yapılırken me-
nüsküs ile göz aynı hizada olmalıdır. Saydam sıvılarda menüsküsün alt kısmına karşı gelen ölçek çizgisi, koyu renkli
çözeltilerde (menüsküsün alt çizgisinin görülmediği durumlarda) ise menüsküsün üst çizgisi ölçek çizgisi olarak
alınır.
Sıvılar fiziksel özelliklerine bağlı olarak dereceli silindirde Şekil 3.1: a, b, c durumlarında olabilir. Ölçme işleminde
hata yapmamak için dereceli silindirdeki sıvı seviyesinin hizasından bakılması gerekmektedir.

52 mL

50 mL 50 mL 50 mL
48 mL

0 mL 0 mL 0 mL

(a) (b) (c)
Şekil 3.1 (a,b,c): Sıvıların hacminin okunuşu

Yukarıdaki şekilde tüm sıvıların kabın kenarlarındaki seviyesi 50 mL seviyesindedir. Buna rağmen orta noktaya ba-
kıldığında Şekil 3.1 a’daki sıvının hacmi 50 mL olarak okunmaktadır. Şekil 3.1.b deki sıvının hacmi 52 mL olarak okun-
maktadır. Şekil 3.1 c’deki sıvının hacmi 48 mL olarak okunmaktadır.

Dijital Ölçme Araçlarının Okunuşu
Dijital ölçme araçlarında dikkat edilmesi gereken en önemli husus, ölçme aracı yapılırken kullanılan birimdir.
Görsel 3.193’teki iki dijital termometre aynı ortamda 36,5 °C ve 97,7 °F değerlerini göstermektedir. Bu değerlerin ikisi
de doğrudur. Burada aynı ortamda sıcaklık değerlerinin farklı olmasının nedeni kullanılan birim sistemidir.

Görsel 3.193: Dijital termometrelerdeki sıcaklık değerleri

140