Page 41 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvar Çalışmaları Öncesi Bilinmesi Gerekenler

etkinliklerde kullanılabilecek değerli biyolojik materyaller, sınıflandırılmış etkenler adı ile listelenmektedir. Dolayı-
sıyla bu tür biyolojik etkenlerle çalışan, stoklarında bulunduran laboratuvarların ayrıca bir biyoemniyet programına
sahip olmaları gerekmektedir.

Kimyasal Tehlikeler
Laboratuvarlarda metaller, asitler, bazlar, boyalar, indikatörler,
tampon çözeltiler, besi yerleri, yüzey temizleyiciler, dezenfektan-
lar, sıkıştırılmış gazlar, organik çözücüler gibi pek çok farklı kim-
yasal madde kullanılmaktadır (Görsel 2.3). Bu kimyasal maddeler;
kişilere, ortama ve çevreye tehlikeli olabilir. 12.08.2013 tarih ve
28733 sayılı Resmî Gazete’de iş yerinde bulunan, kullanılan veya
herhangi bir şekilde işlem gören kimyasal maddelerin etkilerinden
kaynaklanan mevcut veya ortaya çıkması muhtemel risklerden
çalışanların sağlığını korumak ve güvenli bir çalışma ortamı sağla-
mak için asgari şartları belirlemek amacıyla Kimyasal Maddelerle
Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
yayımlanmıştır. Bu yönetmeliğe göre Görsel 2.3: Kimyasal tehlike

• Kimyasal Madde: Doğal hâlde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil
olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksı-
zın her türlü element, bileşik veya karışım,
• Tehlikeli Kimyasal Madde: Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik,
zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özellikler-
den bir veya birkaçına sahip maddeler ve müstahzarlar veya yukarıda sözü edilen sınıflamalara girmemekle
beraber kimyasal, fizikokimyasal veya toksikolojik özellikleri ve kullanılma veya iş yerinde bulundurulma şekli
nedeni ile çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeler veya mesleki maruziyet
sınır değeri belirlenmiş maddeler,
• Patlayıcı Madde: Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya
kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak
parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi hâldeki maddeler,
• Oksitleyici Madde: Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde
ekzotermik reaksiyona neden olan maddeler,
• Çok Kolay Alevlenir Madde: 0 °C’den düşük parlama noktası ve 35 °C’den düşük kaynama noktasına sa-
hip sıvı hâldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz hâldeki
maddeler,

• Kolay Alevlenir Madde: Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç
olarak alevlenen maddeler veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağı-
nın uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı hâldeki madde veya parlama noktası 21 °C’nin
altında olan sıvı hâldeki maddeler veya su ya da nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay
alevlenir gaz yayan maddeler,
• Alevlenir Madde: Parlama noktası 21 °C-55 °C arasında olan sıvı hâldeki maddeler,

• Toksik Madde: Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı
üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler,

• Çok Toksik Madde: Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan
sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler,
• Zararlı Madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut
veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler,

40